Από το σαράφικο του Εμπεδοκλέους στον κολοσσό του Ανδρεάδη
Αποσπάσματα:
(...)
Κρίσεις αλλεπάλληλες, πόλεμοι, συγκρούσεις, μέρες μεγάλης ανάπτυξης, αλλά και βύθισης, μίση και πάθη, ίντριγκες και ανταγωνισμοί απίστευτοι συνοδεύουν την ιστορία της Εμπορικής Τράπεζας. Ξεκινά στις μέρες του Τρικούπη, ανδρώνεται στα χρόνια του Βενιζέλου, πάει να χαθεί στην Κατοχή, για να ανασυγκροτηθεί μετά τον πόλεμο και να υπεραναπτυχθεί στα χρόνια του Κωνσταντίνου Καραμανλή, υπό τη διοίκηση του φίλου του καθηγητή Στρατή Ανδρεάδη. H σχέση τους θα κλονισθεί στα χρόνια της χούντας των συνταγματαρχών και με την επιστροφή του από το Παρίσι, το 1975 ο όμιλος Ανδρεάδη θα τελειώσει, η Εμπορική και οι θυγατρικές της θα περάσουν στο κράτος. Θα ακολουθήσει μια 30ετία κρατικών διοικήσεων και στις μέρες του νεότερου Καραμανλή η Εμπορική Τράπεζα, που ίδρυσε το 1886 ο Γρηγόρης Εμπεδοκλής, θα πωληθεί, 120 χρόνια μετά, στους Γάλλους της Crédit Agricole, στη μεγαλύτερη τράπεζα της ευρωζώνης. Δείγμα και αυτό των καιρών, σημάδι της διεθνοποίησης, που κατά πώς φαίνεται θα ορίζει από εδώ και πέρα τα πράγματα στη χώρα.
(...)
Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι καθήλωσαν την τράπεζα, αλλά στη συνέχεια η μεγέθυνση του ελληνικού κράτους προσέφερε νέες ευκαιρίες ανάπτυξης των εργασιών της. Το 1914 συγχρηματοδότησε μαζί με την Εθνική Τράπεζα την «Εθνική Ατμοπλοΐα Ελλάδος» και δάνεισε το «Ελληνικόν Πυριτιδοποιείον και Καλυκοποιείον», τη μετέπειτα Πυρκάλ, με σκοπό την παρασκευή «ακάπνου πυρίτιδος και πυρομαχικών των νέων όπλων του εθνικού ημών στρατού».
(...)
H απελευθέρωση βρήκε την Εμπορική με πολλά περιουσιακά στοιχεία, αλλά ο ιδρυτής της Γρηγόρης Εμπεδοκλής δεν θέλησε να επαναπατρισθεί, δηλώνοντας πως έχει αποχωρήσει από την ενεργό δράση. Παρέμεινε στη Νότια Αφρική, όπου και πέθανε το 1951. Τότε τέθηκε ξανά θέμα διοίκησης. Στη διάρκεια της Κατοχής οι αδελφοί Σικιαρίδη, έμποροι και πελάτες της τράπεζας, είχαν επιδοθεί σε διαδικασία εξαγοράς μετοχών της Εμπορικής προσφέροντας 7 χρυσές λίρες ανά μετοχή. Κατάφεραν να συγκεντρώσουν περίπου 80.000 μετοχές, όσες και η οικογένεια Εμπειρίκου, και διεκδίκησαν συμμετοχή στη διοίκησή της. Οι διάδοχοι του Εμπεδοκλή προσήγγισαν τότε τον Στρατή Ανδρεάδη, εφοπλιστή και διευθυντή των Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων Αθηνών - Πειραιώς, να διεκδικήσει αυτός τις μετοχές των αδελφών Σικιαρίδη. Με τη μετοχή της Εμπορικής να διακινείται προς 68 δρχ. οι αδελφοί Σικιαρίδη ζητούσαν 93 δρχ. Συμφώνησαν στην τιμή των 92 δρχ. ανά μετοχή και έτσι ο Ανδρεάδης πάτησε πόδι στην Εμπορική. Στη συνέχεια, αφού παρέσχε εγγυήσεις στους απογόνους του Εμπεδοκλή και εξασφάλισε τη στήριξη της βρετανικής Hambro, η οποία προσέφερε υπηρεσίες θεματοφυλακής στην Εμπορική, κέρδισε την τράπεζα. Από εκείνη τη στιγμή ο Στρατής Ανδρεάδης ακολούθησε άκρως επιθετική πολιτική. Αξιοποιώντας τα κεφάλαια της Εμπορικής και την εύνοια των κυβερνήσεων, κατάφερε να συγκροτήσει έναν ισχυρότατο όμιλο, με πλήθος ισχυρών τραπεζικών, ασφαλιστικών, βιομηχανικών, ναυπηγικών και ξενοδοχειακών επιχειρήσεων.
(...)
Στην παλαιά Αθήνα έλεγαν πως ήταν ο μπίζνεσμαν του Κωνσταντίνου Καραμανλή, το πρόσωπο που ευνοήθηκε με τρόπο ιδιαίτερο και ξεχωριστό. H αλήθεια είναι πως οι σχέσεις τους ήταν φιλικές και ο Ανδρεάδης αξιοποίησε την επαφή και την επιρροή που πήγαζε από αυτό. Στα χρόνια της καραμανλικής οκταετίας έχτισε τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, έστησε τη Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων, το 1957 αγόρασε την Ιονική Τράπεζα από τον Sir Charles Hambro αντί 635.000 στερλινών, το 1962 αγόρασε την Τράπεζα Πειραιώς και το 1964 την Τράπεζα Αττικής. Νωρίτερα, το 1960 είχε αρχίσει να χτίζει το Χίλτον και αναπτύξει γύρω από τον «Φοίνικα» σημαντικό κύκλο ασφαλιστικών θυγατρικών.
(...)
Κάποια στιγμή, πιθανώς επειδή ο Ανδρεάδης χρειάστηκε να έλθει σε συνεννόηση με τη χούντα, πρόδωσε τη σχέση του με τον Καραμανλή. Μέσω μιας φίλης του, της Οντέτ Καραϊωσηφόγλου, η οποία διατηρούσε δεσμούς με τη Δέσποινα Παπαδοπούλου, ήλθε σε επαφή με τον αρχιδικτάτορα Γιώργο Παπαδόπουλο, ο οποίος για να του προσφέρει προνόμια απαίτησε να πετάξει στον δρόμο τα προσωπικά είδη, ρούχα και βιβλία, που ο Καραμανλής φύλαγε στο επίμαχο διαμέρισμα της οδού Καρνεάδου. Οπως η καλή κοινωνία των Αθηνών επί χρόνια συζητούσε, ο Ανδρεάδης όντως έδωσε εντολή και άδειασαν το σπίτι. Ο Καραμανλής δεν τον συγχώρησε ποτέ. Οταν επέστρεψε το 1974 και μετά την πανηγυρική εκλογή του με 54%, έθεσε, διά των Παπαληγούρα και Ζολώτα, θέμα Ανδρεάδη.
(...)
Τον Νοέμβριο του 1975 ελεγκτές της Τράπεζας της Ελλάδος ήγειραν ζήτημα παράνομων χρηματοδοτήσεων στις θυγατρικές της Εμπορικής Τράπεζας. H υπόθεση παρεπέμφθη στη Δικαιοσύνη και ο Ξενοφών Ζολώτας διόρισε προσωρινό επίτροπο να διοικεί την τράπεζα. Ενόσω εξελισσόταν η δικαστική διαμάχη του Δημοσίου με τον Στρατή Ανδρεάδη, ο προσωρινός επίτροπος προέβη σε μεγάλη αύξηση κεφαλαίου αποκλείοντάς τον από αυτήν. Ετσι ο Ανδρεάδης απώλεσε τον έλεγχο του 51% της Εμπορικής και το ποσοστό του περιορίστηκε σε 25%.
(...)
Ενα μάθημα για το πως λειτούργησε και συνεχίζει να λειτουργεί ο "καπιταλισμός" στην Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου