Της ΦΑΝΗΣ ΠΕΤΡΑΛΙΑ
«Αλήτες, ρουφιάνοι,δημοσιογράφοι...» Δημώδες
Μέσα στον πολυσήμαντο μιντιακό χαμό του τελευταίου καιρού, η δημοσιογραφία ως επάγγελμα ήρθε και πάλι στο προσκήνιο. Με κάθε είδους αναφορές, γραπτές ή προφορικές, και με μόνιμη την επωδό: «Και η ΕΣΗΕΑ τι κάνει;».
Φέρνοντας στην επιφάνεια τη χρόνια αδυναμία της να παρεμβαίνει ουσιαστικά σε κρίσιμα προβλήματα όπως η δημοσιογραφική διαπλοκή, συνώνυμο συχνά της διαφθοράς. Εκδίδει ανακοινώσεις, πολλές φορές οξύτατες, όμως τα αποτελέσματα πενιχρά. Είτε γιατί δεν δύναται είτε γιατί εξακολουθεί να εμφορείται από την άποψη πως τέτοια θέματα προσφέρονται περισσότερο για ημερίδες παρά για συνεδριάσεις διοικητικών συμβουλίων.
Αποψη η οποία φαίνεται να ικανοποιεί και όλους εκείνους που πιστεύουν ότι η ΕΣΗΕΑ αρκεί και μόνο που υπάρχει. Χρήσιμη για την υπεράσπιση των συμφερόντων των μελών της. Και γιατί όχι, ανάλογα με την οπτική γωνία του καθενός, χρήσιμη και για το κύρος το οποίο προσδίδει στα μέλη της, για τους εξισορροπητικούς της ρόλους, για τα άλλοθι (ιδέ απόρρητο) που μπορεί να παρέχει ακόμη και σε «δημοσιογράφους» που, αν και αυτοαποκαλούμενοι, δεν είναι πλέον δημοσιογράφοι.
Υπάρχουν, ωστόσο, και οι άλλοι. Εκείνοι οι οποίοι ειλικρινά βασανίζονται από την ηθική παρακμή στο επάγγελμα, την αδιαφάνεια, τις εξαρτήσεις, τις συναλλαγές, το χαμηλό επίπεδο. Φοβάμαι, όμως, ότι και σ' αυτή την περίπτωση, πολλούς πρωτίστως τους ενδιαφέρει η καθαρότητα και η εικόνα προς τα έξω της ΕΣΗΕΑ και των μελών της. Η χαμένη τιμή ενός σπουδαίου επαγγέλματος, που την ξεπούλησαν λίγοι και την χρεώνονται οι πολλοί. Δημοσιογράφοι των μυθικών κερδών, των αξιοπρεπών μισθών και του φτηνού μεροκάματου.
Αλήθεια, όμως, το κυρίως πρόβλημα είναι το πόσο αμόλυντη πρέπει να εμφανίζεται η ΕΣΗΕΑ; Πόσο ικανή είναι να υπερασπίζεται την τιμή των μελών της ή πόσο ικανή να υπερασπίζεται την κοινωνία; Τους παραδομένους (μετά το σωτήριο έτος 1989) στην ασυδοσία των ΜΜΕ, της πολιτικής σκοπιμότητας και του κέρδους, πολίτες αυτής της χώρας; Καίριο, πιστεύω, το ερώτημα.
Νιώθω τον πειρασμό να καταφύγω και πάλι στην εξής, κάπως «φουτουριστική», υπόθεσή μου: Ας υποθέσουμε ότι κάτι γινόταν και μια μέρα η ΕΣΗΕΑ ανακάλυπτε και τιμωρούσε όλους τους παρεκκλίνοντες δημοσιογράφους της. Διαγράφοντάς τους οριστικά από τα μητρώα της. Τι θα ακολουθούσε; Θα συνέχιζαν με περισσότερο φανατισμό το έργο τους.
Ας φανταστούμε ακόμη ότι η ΕΣΗΕΑ προχωρούσε πιο πέρα, στον διά πελέκεως ή άλλου μέσου... αποκεφαλισμό τους. Τι θα ακολουθούσε; Την επόμενη, πρωί πρωί και πριν ακόμη την ταφή των κομμένων κεφαλών, οι επιχειρηματίες των ΜΜΕ θα τους είχαν ήδη αντικαταστήσει με άλλους. Το ίδιο ανήθικους, κίτρινους, αδίστακτους. Και, φυσικά, κατά προτίμηση μη μέλη της ΕΣΗΕΑ.
Γιατί, το έχουμε ξαναπεί, το κυρίαρχο σύστημα χωρίς τέτοιου είδους δημοσιογράφους δεν μπορεί να λειτουργήσει. Χωρίς αυτούς τους μοχλούς, δεν παίρνει μπρος. Είναι οι ενδιάμεσοι, οι διαμεσολαβητές για να περνούν σκοπιμότητες, συμφέροντα, ιδεολογίες, η διαφθορά. Το πολιτικο-κοινωνικό σύστημα τούς χρειάζεται απαραίτητα και παραμένοντας το ίδιο, θα τους παράγει εσαεί. Τελεία και παύλα.
Στην αναζήτηση ενόχων για ένα πρόβλημα προπαντός πολιτικό, βολεύει το μπαλάκι να ρίχνεται μόνο στους δημοσιογράφους. Η παρανομία και το χάος να μην αποτελούν παρά μόνο ζήτημα δημοσιογραφικής παρέκκλισης. Οι έχοντες συμφέρον, υποκριτικά και ανακουφισμένοι, μετατοπίζουν το πρόβλημα, στέλνοντας μήνυμα στην ΕΣΗΕΑ: «Αυτορυθμιστείτε γιατί χανόμαστε!». Και ανάγουν τη δεοντολογία πάνω από το νόμο.
Τα πειθαρχικά, καλούμενα να ελέγξουν το χάος, ποτέ δεν μπόρεσαν να αναδείξουν τέτοιες περιπτώσεις. Ποτέ δεν τιμώρησαν κάποιον για λόγους σκοτεινής οικονομικής εμπλοκής. Αλλά και πολλοί, οι οποίοι διαγράφονται για άλλους, αντιδεοντολογικούς λόγους, δεν φαίνεται να τις παίρνουν επί πόνου τις τιμωρίες. Ξαναεγγράφονται άλλωστε, ενώ υπάρχουν αρκετοί που συστηματικά επιδίδονται σ' ένα αδιάκοπο μπες - βγες.
Η απουσία της ταυτότητας της ΕΣΗΕΑ δεν φαίνεται να γίνεται ιδιαιτέρως αισθητή σε πολλά παραφουσκωμένα από κάθε είδους κάρτες πορτοφόλια.
Ομως, γιατί κάθε φορά που γίνεται λόγος για τους δημοσιογράφους η αναφορά περιλαμβάνει μόνο τα 4.500 μέλη της ΕΣΗΕΑ; Οι δημοσιογράφοι είναι πολύ περισσότεροι. Είναι και τα μέλη των τεσσάρων ακόμη ενώσεων, είναι και οι δημοσιογράφοι στον προθάλαμο, που απαραιτήτως περιμένουν από τρία έως έξι εργάσιμα χρόνια ώσπου να εγγραφούν στην ΕΣΗΕΑ. Είναι, προπαντός, και το μέγα πλήθος εκείνων που επί χρόνια και χρόνια δουλεύουν σκληρά σε άτυπες μορφές εργασίας, πληρώνονται «με μπλοκάκι» και η ΕΣΗΕΑ δεν τους κάνει μέλη της (πανευρωπαϊκή πρωτοτυπία). Ο ραγδαία αυξανόμενος αριθμός τους (στους νεοεργαζόμενους τείνουν να φτάσουν τους μισούς) γρήγορα θα απειλήσει την ενότητα του κλάδου, θα αφήσει να χαθούν πολύτιμες εισφορές στα ταμεία και θα θέσει σε δοκιμασία την επιτυχία μελλοντικών απεργιακών κινητοποιήσεων.
Δύσκολοι οι συνδικαλιστικοί καιροί και γι' αυτά τα προβλήματα.
Δύσκολες, δυσκολότατες, και οι μάχες που θα πρέπει να δοθούν στο δημοσιογραφικό κόσμο για να παταχθούν οι αθέμιτες συναλλαγές, να ελεγχθούν οι κρατικοί μισθοί, να σταματήσει το επιχειρείν σε ΜΜΕ, να αποκλεισθούν με νόμο και κοινοβουλευτικό έλεγχο τα μυστικά κονδύλια. Να πάψουν στο ρεπορτάζ να θεωρούνται «πηγές» οι εξαρτήσεις από κέντρα εξουσίας, να καταργηθούν οι φορολογικές διατάξεις που επιτρέπουν στα ΜΜΕ δαπάνες χωρίς δικαιολογητικά και «μαύρες» σχέσεις ανάμεσα σε εργοδότες και εργαζόμενους. Να απορριφθεί το ισχύον και να διεκδικηθεί ένα πραγματικό «πόθεν έσχες», και λοιπά και λοιπά.
Πριν όμως απ' όλα, η ΕΣΗΕΑ θα πρέπει να αποδεχτεί ότι η υπεράσπιση της κοινωνίας προηγείται εκείνης των μελών της. Και ότι οι καταστάσεις πλέον την ξεπερνούν. Οσο κι αν πασχίζουν διοικητικά και πειθαρχικά συμβούλια, όσο κι αν επιστρατευθούν δεοντολογίες, το τέρας απέναντί της είναι μια αόρατη, εφιαλτική λερναία ύδρα που γιγαντώνεται.
Η ΕΣΗΕΑ χρειάζεται συμμαχίες. Συστράτευση και συμπόρευση με άλλες κοινωνικές ομάδες και δυνάμεις πολιτών (π.χ. γιατί όχι με το Δικηγορικό Σύλλογο, που ήδη το έχει ζητήσει), εναντίον της αδιαφάνειας, της διαπλοκής, της πολυεπίπεδης διαφθοράς και της ευτέλειας που βουλιάζουν αυτό τον τόπο. Να μπει μπροστάρισσα, να φτιάξει μέτωπα, να συγκρουστεί.
Τέλος, μια «συνδικαλιστική φαντασίωσή» μου: Ας φανταστούμε τη μέρα που η πλατεία Συντάγματος θα γέμιζε με δημοσιογράφους και άλλους εργαζόμενους στα ΜΜΕ, απεργούς, με αίτημα την αδέσμευτη, μη διαπλεκόμενη και χυδαία ενημέρωση του πολίτη. Ποιον δεν θα είχαν μαζί τους;
Κι όταν τα αφεντικά θα ρωτούσαν «Απεργείτε, αλλά εμείς τι φταίμε;», θα παίρναν την απάντηση «Φταίτε...φταίτε...».
Φέρνοντας στην επιφάνεια τη χρόνια αδυναμία της να παρεμβαίνει ουσιαστικά σε κρίσιμα προβλήματα όπως η δημοσιογραφική διαπλοκή, συνώνυμο συχνά της διαφθοράς. Εκδίδει ανακοινώσεις, πολλές φορές οξύτατες, όμως τα αποτελέσματα πενιχρά. Είτε γιατί δεν δύναται είτε γιατί εξακολουθεί να εμφορείται από την άποψη πως τέτοια θέματα προσφέρονται περισσότερο για ημερίδες παρά για συνεδριάσεις διοικητικών συμβουλίων.
Αποψη η οποία φαίνεται να ικανοποιεί και όλους εκείνους που πιστεύουν ότι η ΕΣΗΕΑ αρκεί και μόνο που υπάρχει. Χρήσιμη για την υπεράσπιση των συμφερόντων των μελών της. Και γιατί όχι, ανάλογα με την οπτική γωνία του καθενός, χρήσιμη και για το κύρος το οποίο προσδίδει στα μέλη της, για τους εξισορροπητικούς της ρόλους, για τα άλλοθι (ιδέ απόρρητο) που μπορεί να παρέχει ακόμη και σε «δημοσιογράφους» που, αν και αυτοαποκαλούμενοι, δεν είναι πλέον δημοσιογράφοι.
Υπάρχουν, ωστόσο, και οι άλλοι. Εκείνοι οι οποίοι ειλικρινά βασανίζονται από την ηθική παρακμή στο επάγγελμα, την αδιαφάνεια, τις εξαρτήσεις, τις συναλλαγές, το χαμηλό επίπεδο. Φοβάμαι, όμως, ότι και σ' αυτή την περίπτωση, πολλούς πρωτίστως τους ενδιαφέρει η καθαρότητα και η εικόνα προς τα έξω της ΕΣΗΕΑ και των μελών της. Η χαμένη τιμή ενός σπουδαίου επαγγέλματος, που την ξεπούλησαν λίγοι και την χρεώνονται οι πολλοί. Δημοσιογράφοι των μυθικών κερδών, των αξιοπρεπών μισθών και του φτηνού μεροκάματου.
Αλήθεια, όμως, το κυρίως πρόβλημα είναι το πόσο αμόλυντη πρέπει να εμφανίζεται η ΕΣΗΕΑ; Πόσο ικανή είναι να υπερασπίζεται την τιμή των μελών της ή πόσο ικανή να υπερασπίζεται την κοινωνία; Τους παραδομένους (μετά το σωτήριο έτος 1989) στην ασυδοσία των ΜΜΕ, της πολιτικής σκοπιμότητας και του κέρδους, πολίτες αυτής της χώρας; Καίριο, πιστεύω, το ερώτημα.
Νιώθω τον πειρασμό να καταφύγω και πάλι στην εξής, κάπως «φουτουριστική», υπόθεσή μου: Ας υποθέσουμε ότι κάτι γινόταν και μια μέρα η ΕΣΗΕΑ ανακάλυπτε και τιμωρούσε όλους τους παρεκκλίνοντες δημοσιογράφους της. Διαγράφοντάς τους οριστικά από τα μητρώα της. Τι θα ακολουθούσε; Θα συνέχιζαν με περισσότερο φανατισμό το έργο τους.
Ας φανταστούμε ακόμη ότι η ΕΣΗΕΑ προχωρούσε πιο πέρα, στον διά πελέκεως ή άλλου μέσου... αποκεφαλισμό τους. Τι θα ακολουθούσε; Την επόμενη, πρωί πρωί και πριν ακόμη την ταφή των κομμένων κεφαλών, οι επιχειρηματίες των ΜΜΕ θα τους είχαν ήδη αντικαταστήσει με άλλους. Το ίδιο ανήθικους, κίτρινους, αδίστακτους. Και, φυσικά, κατά προτίμηση μη μέλη της ΕΣΗΕΑ.
Γιατί, το έχουμε ξαναπεί, το κυρίαρχο σύστημα χωρίς τέτοιου είδους δημοσιογράφους δεν μπορεί να λειτουργήσει. Χωρίς αυτούς τους μοχλούς, δεν παίρνει μπρος. Είναι οι ενδιάμεσοι, οι διαμεσολαβητές για να περνούν σκοπιμότητες, συμφέροντα, ιδεολογίες, η διαφθορά. Το πολιτικο-κοινωνικό σύστημα τούς χρειάζεται απαραίτητα και παραμένοντας το ίδιο, θα τους παράγει εσαεί. Τελεία και παύλα.
Στην αναζήτηση ενόχων για ένα πρόβλημα προπαντός πολιτικό, βολεύει το μπαλάκι να ρίχνεται μόνο στους δημοσιογράφους. Η παρανομία και το χάος να μην αποτελούν παρά μόνο ζήτημα δημοσιογραφικής παρέκκλισης. Οι έχοντες συμφέρον, υποκριτικά και ανακουφισμένοι, μετατοπίζουν το πρόβλημα, στέλνοντας μήνυμα στην ΕΣΗΕΑ: «Αυτορυθμιστείτε γιατί χανόμαστε!». Και ανάγουν τη δεοντολογία πάνω από το νόμο.
Τα πειθαρχικά, καλούμενα να ελέγξουν το χάος, ποτέ δεν μπόρεσαν να αναδείξουν τέτοιες περιπτώσεις. Ποτέ δεν τιμώρησαν κάποιον για λόγους σκοτεινής οικονομικής εμπλοκής. Αλλά και πολλοί, οι οποίοι διαγράφονται για άλλους, αντιδεοντολογικούς λόγους, δεν φαίνεται να τις παίρνουν επί πόνου τις τιμωρίες. Ξαναεγγράφονται άλλωστε, ενώ υπάρχουν αρκετοί που συστηματικά επιδίδονται σ' ένα αδιάκοπο μπες - βγες.
Η απουσία της ταυτότητας της ΕΣΗΕΑ δεν φαίνεται να γίνεται ιδιαιτέρως αισθητή σε πολλά παραφουσκωμένα από κάθε είδους κάρτες πορτοφόλια.
Ομως, γιατί κάθε φορά που γίνεται λόγος για τους δημοσιογράφους η αναφορά περιλαμβάνει μόνο τα 4.500 μέλη της ΕΣΗΕΑ; Οι δημοσιογράφοι είναι πολύ περισσότεροι. Είναι και τα μέλη των τεσσάρων ακόμη ενώσεων, είναι και οι δημοσιογράφοι στον προθάλαμο, που απαραιτήτως περιμένουν από τρία έως έξι εργάσιμα χρόνια ώσπου να εγγραφούν στην ΕΣΗΕΑ. Είναι, προπαντός, και το μέγα πλήθος εκείνων που επί χρόνια και χρόνια δουλεύουν σκληρά σε άτυπες μορφές εργασίας, πληρώνονται «με μπλοκάκι» και η ΕΣΗΕΑ δεν τους κάνει μέλη της (πανευρωπαϊκή πρωτοτυπία). Ο ραγδαία αυξανόμενος αριθμός τους (στους νεοεργαζόμενους τείνουν να φτάσουν τους μισούς) γρήγορα θα απειλήσει την ενότητα του κλάδου, θα αφήσει να χαθούν πολύτιμες εισφορές στα ταμεία και θα θέσει σε δοκιμασία την επιτυχία μελλοντικών απεργιακών κινητοποιήσεων.
Δύσκολοι οι συνδικαλιστικοί καιροί και γι' αυτά τα προβλήματα.
Δύσκολες, δυσκολότατες, και οι μάχες που θα πρέπει να δοθούν στο δημοσιογραφικό κόσμο για να παταχθούν οι αθέμιτες συναλλαγές, να ελεγχθούν οι κρατικοί μισθοί, να σταματήσει το επιχειρείν σε ΜΜΕ, να αποκλεισθούν με νόμο και κοινοβουλευτικό έλεγχο τα μυστικά κονδύλια. Να πάψουν στο ρεπορτάζ να θεωρούνται «πηγές» οι εξαρτήσεις από κέντρα εξουσίας, να καταργηθούν οι φορολογικές διατάξεις που επιτρέπουν στα ΜΜΕ δαπάνες χωρίς δικαιολογητικά και «μαύρες» σχέσεις ανάμεσα σε εργοδότες και εργαζόμενους. Να απορριφθεί το ισχύον και να διεκδικηθεί ένα πραγματικό «πόθεν έσχες», και λοιπά και λοιπά.
Πριν όμως απ' όλα, η ΕΣΗΕΑ θα πρέπει να αποδεχτεί ότι η υπεράσπιση της κοινωνίας προηγείται εκείνης των μελών της. Και ότι οι καταστάσεις πλέον την ξεπερνούν. Οσο κι αν πασχίζουν διοικητικά και πειθαρχικά συμβούλια, όσο κι αν επιστρατευθούν δεοντολογίες, το τέρας απέναντί της είναι μια αόρατη, εφιαλτική λερναία ύδρα που γιγαντώνεται.
Η ΕΣΗΕΑ χρειάζεται συμμαχίες. Συστράτευση και συμπόρευση με άλλες κοινωνικές ομάδες και δυνάμεις πολιτών (π.χ. γιατί όχι με το Δικηγορικό Σύλλογο, που ήδη το έχει ζητήσει), εναντίον της αδιαφάνειας, της διαπλοκής, της πολυεπίπεδης διαφθοράς και της ευτέλειας που βουλιάζουν αυτό τον τόπο. Να μπει μπροστάρισσα, να φτιάξει μέτωπα, να συγκρουστεί.
Τέλος, μια «συνδικαλιστική φαντασίωσή» μου: Ας φανταστούμε τη μέρα που η πλατεία Συντάγματος θα γέμιζε με δημοσιογράφους και άλλους εργαζόμενους στα ΜΜΕ, απεργούς, με αίτημα την αδέσμευτη, μη διαπλεκόμενη και χυδαία ενημέρωση του πολίτη. Ποιον δεν θα είχαν μαζί τους;
Κι όταν τα αφεντικά θα ρωτούσαν «Απεργείτε, αλλά εμείς τι φταίμε;», θα παίρναν την απάντηση «Φταίτε...φταίτε...».
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 18/02/2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου