Να δεχτώ διαφήμιση στο blog μου ή όχι;

Με αφορμή ένα ποστ της Ψιλικατζούς (AD(EVIL)S)…

Και πρώτα απ’ όλα να ξεκαθαρίσω κάτι: Δεν μισώ τη διαφήμιση. Γενικώς δεν μισώ οτιδήποτε έχει σχέση με την επικοινωνία και τη δημιουργικότητα. Μπορεί να διαφωνώ με τρόπους και τακτικές, μπορεί να μου γυρίζουν τα άντερα οι χοντράδες, τα ψέματα και η κακογουστιά ορισμένων διαφημίσεων αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τις μισώ. Στο κάτω κάτω η διαφήμιση αποτελεί έναν από του θεμέλιους λίθους του πολιτισμού εντός του οποίου ζω (άρα και αναγνωρίζω αφού δεν έχω καταφύγει στις κορυφές των βουνών ή των δέντρων). Δεν μπορεί να μισείς κάτι το οποίο (έστω) ανέχεσαι!

Σε έναν μαζικό πολιτισμό όπως είναι ο δικός μας, η διαφήμιση δεν αποτελεί απλώς ένα κομμάτι της παραγωγικής διαδικασίας («από το χωράφι και την πρώτη ύλη μέχρι τον καταναλωτή»), συμβάλλει σε κάτι πολύ πιο ουσιαστικό για την ίδια την επιβίωση του πολιτισμού: δημιουργεί και επιβάλει πρότυπα υποκαθιστώντας την προφορική παράδοση που υπήρχε σε παλαιότερους πολιτισμούς. Η παραγωγή (όπως και η απόρριψη) προτύπων από μόνη της δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή. Είναι απαραίτητη για μια μαζική κοινωνία. Εξασφαλίζει τη συνεκτικότητά της.

Εχει πολλά καλά η διαφήμιση και ένα από αυτά είναι η παραγωγή προτύπων αλλά και η σύγκρουση με παλαιότερα πρότυπα, άχρηστα για την κοινωνική και ατομική επιβίωση. Ένα άλλο «καλό» είναι ότι «χρηματοδοτεί» μια σειρά πολύ χρήσιμων δραστηριοτήτων και κυρίως τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Χωρίς διαφήμιση δεν θα υπήρχαν σήμερα ούτε εφημερίδες (εκτός ίσως από τον Ριζοσπάστη) ούτε περιοδικά, ούτε ραδιόφωνα ούτε τηλεοράσεις. Η κοινωνία μας θα ζούσε υπό το καθεστώς «σιγής ασυρμάτου», δεν θα ενημερωνόταν από τίποτα κι από κανέναν. Γιατί είναι αυτή η ίδια κοινωνία που εδώ και χρόνια αρνείται να καταβάλει το αντίτιμο για της ενημέρωση της, να αγοράσει π.χ. εφημερίδες (οι οποίες έτσι θα εξασφάλιζαν την επιβίωσή τους). Η ίδια η κοινωνία επέλεξε να πληρώνει τα περιοδικά που εκδίδονται, όχι άμεσα αλλά καταβάλλοντας υψηλότερο αντίτιμο για τα προϊόντα τα οποία αγοράζει στα σούπερ-μάρκετ. Το ίδιο ισχύει για την τηλεόραση και τα ραδιόφωνα. Τα θέλουμε δωρεάν – Τα χρηματοδοτεί η διαφήμιση – Τα πληρώνουμε έμμεσα. Αυτό επιλέξαμε, αυτό συμβαίνει. Και αυτό τίποτα δεν έμοιαζε μέχρι σήμερα ικανό να το αλλάξει.

Χωρίς διαφήμιση τα αγαθά τα οποία καταναλώνουμε μπορεί να ήταν 20, 30, 40% πιο φθηνά αλλά α) δεν θα τα μαθαίναμε παρά μόνο όταν θα τα βλέπαμε στα ράφια και β) δεν θα μαθαίναμε και τίποτα άλλο (π.χ. πόσες χιλιάδες στρέμματα κάηκαν σήμερα ή τι δήλωσε ο Γιακουμάτος). Επίσης δεν θα υπήρχε κινηματογράφος, τηλεοπτικά σίριαλ και ντοκιμαντέρ. Κι αυτό είναι το λιγότερο –που δεν είναι!

Χωρίς τη διαφήμιση δεν θα υπήρχαν ούτε ερευνητές ούτε συγγραφείς ούτε μουσικοί ούτε ηθοποιοί ούτε μουσικοί παραγωγοί όπως π.χ. ο Γρηγόρης Ψαριανός που τα «χώνει» στις διαφημίσεις. Εκτός αν ήσαν διατεθειμένοι να δουλεύουν τζάμπα (και σε ποιο Μέσο αφού ούτε αυτά θα υπήρχαν; Στο σταθμό του Πολυτεχνείου;). Όπως σωστά γράφει σήμερα ο Μίμης Ανδρουλάκης στα ΝΕΑ: «Ξέχνα τη δημιουργία και την καινοτομία δίχως ανταμοιβή, υλική ή ηθική. Τίποτα δημιουργικό δεν γίνεται δίχως τα κίνητρα του εισοδήματος και του κέρδους ή,τουλάχιστον, της εκτίμησης και της δημόσιας αναγνώρισης. Γιατί να ξοδεύω το χρήμα μου και τον χρόνο μου στην έρευνα και τη δημιουργία, αν δεν έχω κανένα ιδιαίτερο δικαίωμα στους καρπούς της; Γιατί να προμηθεύω με ιδέες, καινοτομίες και τεχνικές τούς ανταγωνιστές της επιχείρησής μου; Τίποτα δεν κερδίζεται δωρεάν στη ζωή! Η γνώση απαιτεί κόπο». Για να συμπληρώσει οξυδερκέστατα: «Αυτό που μοιράζεται δωρεάν, αυτό που παράγουν οι χρήστες δημιουργεί ένα νέο χώρο για τους διαφημιστές, μια νέα ανεξάντλητη πηγή κέρδους. Η Google είναι το πρότυπο. Το ΜySpace το αγόρασε ο Μέρντοχ για $580 εκατομμύρια και το Facebook το κυνηγούν η Υahoo, η Google και η Μicrosoft. Το Linux,το ελεύθερο λογισμικό ανοιχτού κώδικα, δημιουργεί ένα νέο πεδίο για εμπορικές χρήσεις. Μην έχεις ενοχές με την εμπορευματοποίηση.».
Καμιά ενοχή για τη διαφήμιση, αυτόν που διαφημίζεται αλλά κι αυτόν που διαφημίζει. Για το καλό του το κάνει κι ο ένας και ο άλλος. Και φυσικά για το δικό μας καλό!

ΤΙ ΘΕΛΕΙ Ο ΔΙΑΦΗΜΙΖΟΜΕΝΟΣ;

Φυσικά ο διαφημιζόμενος έχει κάθε δικαίωμα να επιλέγει το ΠΟΥ και το πώς θα διαφημιστεί (θεωρητικά και εκείνος που διαθέτει το χώρο του έχει το δικαίωμα να επιλέγει ΠΟΙΟΝ θα διαφημίζει αλλά το πόσο αυτό μπορεί να γίνει πράξη είναι κάτι που θα το συζητήσουμε στη συνέχεια). Και πρώτα από όλα, ο διαφημιζόμενος θέλει να διαφημιστεί εκεί που θα τον διαβάσουν, θα τον δουν, θα τον ακούσουν τα περισσότερα μάτια και αυτιά. Χαζός είναι να πάει να βάλει διαφήμιση εκεί που δεν περνάει ψυχή; Θα πάει στις εφημερίδες και τα περιοδικά μα τη μεγαλύτερη κυκλοφορία, τα κανάλια με τη μεγαλύτερη τηλεθέαση, τα ραδιόφωνα με τη μεγαλύτερη ακροαματικότητα. Λογικό; Λογικότατο! (Οσο και κοινότοπο αλλά αν παραλείψεις να το αναφέρεις μπορεί να χάσεις το δάσος και να κολλήσεις μπροστά στον κορμό ενός δέντρου…).

Από την πλευρά τους, τα Μέσα που χρειάζονται το ζεστό χρήμα των διαφημιζόμενων κάνουν ο,τι μπορούν για να αυξήσουν την αναγνωσιμότητα, την τηλεθέαση και την ακροαματικότητα για να γίνουν όσο γίνεται πιο ελκυστικοί. Κι αυτό λογικό!
(Εδώ ένα σωρό μπλόγκερς που ΔΕΝ έχουν διαφήμιση «πλακώνονται» για την πρωτιά και τα περισσότερα χιτς, αυτοί που είναι ολόκληρες βιομηχανίες και περιμένουν χρήμα δεν θα το έκαναν;)

Επίσης ο διαφημιζόμενος έχει κάθε δικαίωμα να επιλέγει το κοινό στο οποίο θέλει να απευθυνθεί. Λογικό αφού όταν πουλάς αυτοκίνητα δεν θέλεις να διαφημιστείς στο «Τιραμόλα», όταν πουλάς σέξι εσώρουχα δεν έχει νόημα να διαφημιστείς στην Αυγή ή στην Εποχή, όταν πουλάς ακουστικά βαρηκοΐας δεν θέλεις να διαφημιστείς στο Δίφωνο.
Δεν ταιριάζουν όλες οι διαφημίσεις σε όλα τα Μέσα…

Εκτός βέβαια αν τα κάποια Μέσα έχουν ΠΟΛΥ μεγάλη ανάγκη από τα χρήματα των συγκεκριμένων διαφημίσεων. Οπότε μπορούν να προσαρμόσουν την φιλοσοφία τους, το περιεχόμενό τους, το κοινό τους στις ανάγκες των συγκεκριμένων διαφημίσεων. Δεν είναι κακό! Είναι;

Τρίτον: στον διαφημιζόμενο δεν αρέσει καθόλου να του «θάβεις» το προϊόν, την υπηρεσία, τις δραστηριότητες σε διπλανά άρθρα. Ε, και εδώ που τα λέμε σε ποιόν π.χ. εργοστασιάρχη εμφιαλωμένων νερών που δίνει τα ωραία του λεφτουδάκια στο έντυπό σου θα του άρεσε μια έρευνα για τα μικρόβια που έχουν βρεθεί στα εμφιαλωμένα νερά. Μαλάκας είναι; Δεν είναι!!!

ΤΑ «ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑΚΙΑ»

Εδώ εμφανίζονται λοιπόν και κάποια προβληματάκια σε σχέση με τη διαφήμιση. Μικρά, ασήμαντα αλλά προβληματάκια που θέλουν κάποια ελάχιστη σκέψη για να επιλυθούν ή να εξηγηθούν.
Επειδή αυτά τα «προβληματάκια» έχουν εντοπιστεί και πολύσυζητηθεί για τα παραδοσιακά Μέσα, ας πάρουμε ένα σχετικά παρθένο μέσο: τα μπλογκς…
Ας υποθέσουμε ότι οι διαφημιστικές δείχνουν ένα αναπάντεχο ενδιαφέρον να ρίξουν διαφημίσεις στα μπλογκς. Πως θα το κάνουν; Τυχαία; Θα δώσουν σε όλους από λίγα; Θα δίνουν διαφημίσεις όπου τους καπνίσει; Ή μήπως θα δίνουν διαφημίσεις στα μπλογκς που αρέσουν στα μέλη του Διοικητικού τους Συμβουλίου;
Όχι βέβαια… Θα κάνουν κάτι πολύ πιο απλό και λογικό. Θα μοιράσουν τη διαφήμιση σε αυτά που έχουν τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα, σε αυτά που είναι πιο δημοφιλή. Λογικό; Λογικότατο, μην τα ξαναλέμε…
Θα πάνε λοιπόν στο blogs.sync.gr, π.χ. (ή σε οποιοδήποτε άλλον μετρητή επισκέψεων, δημοφιλίας κτλ) και θα πάρουν το TOP100. Ανάλογα με το μπάτζετ θα μοιράσουν τις διαφημίσεις στους 10, στους 20, στους 30 πρώτους. Π.χ. σήμερα που μιλάμε στους:
· 1. malpractice (1127)
· 2. Για την Αμαλία (307)
· 3. doncat (209)
· 4. vrypan|net|weblog (208)
· 5. X-PSILIKATZOY (199)
· 6. ΔΕ ΜΑΣΑΜΕ ΡΕ (179)
· 7. Αστέρης Μασούρας (169)
· 8. taparaponasas stoMIXER (164)
· 9. Gravity and the Wind (156)
· 10. Λαπουτα (155)
· 11. NYLON (150)
· 12. Αμπελοφιλοσοφίες (149)
· 13. kaltsovrako (147)
· 14. Ελεύθερος Σκοπευ... (146)
· 15. ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΝ (146)
· 16. ΩΡΑ ΕΛΛΑΔΑΣ (145)
· 17. digital-era (144)
· 18. Greek University Reform Forum (143)
· 19. Απαξιωση: Φτάνει ... (140)
· 20. Λευκός θόρυβος (136)
Μέχρι εδώ ΟΛΑ καλά!
Καλά κάνουν και τα δίνουν και ΠΟΛΥ καλά θα κάνουν να τα πάρουν οι συγκεκριμένοι. Οι περισσότεροι μάλιστα τα αξίζουν και με το παραπάνω. Σε καλή μεριά!
Το πρόβλημα φυσικά δεν είναι ούτε τα φράγκα ούτε ότι θα τα πάρουν οι συγκεκριμένοι (οι μισοί και πλέον εκ των οποίων μου είναι ιδιαιτέρως αγαπητοί). Το πρόβλημα ίσως προκύψει με τους υπόλοιπους 80 της λίστας (ή έστω με κάποιους από αυτούς που πιθανώς έχουν ανάγκη χρημάτων) ή με κάποιους από τους 14.980 μέχρι στιγμής Ελληνες μπλόγκερ, με τους 150.000 αύριο μεθαύριο. Αυτοί δηλαδή τι; Στο πηγάδι κατούρησαν;
Όχι βέβαια! Μπορούν να πάρουν και αυτοί! Εύκολα! Αρκεί να τηρούν κάποιες προϋποθέσεις, ας πούμε να πλασαριστούν στην πρώτη εικοσάδα!
Πως;
Το παιχνίδι της τηλεθέασης και της AGB το ξέρουμε πλέον. Μπορούμε (;) να το προσαρμόσουμε στα καθ’ ημάς!
Ας πάρουμε όμως τα ρητορικά ερωτήματα της Κωνσταντίνας:
«Τι ακριβώς πρόβλημα έχετε με τα blogs που βάζουν διαφημίσεις;»
Κανένα απολύτως πρόβλημα! Αρκεί να μην κάνουν τα ΠΑΝΤΑ για να προσελκύσουν επισκέψεις άρα και διαφημίσεις! Και όταν λέμε τα πάντα, ξέρουμε τι σημαίνει τα πάντα. «Αίμα, σπέρμα, στέμμα» ήταν η πανάρχαια συνταγή για τον Τύπο και δουλεύει ακόμη. Γιατί να μη δουλέψει για τα μπλογκς;
Αλλά και πάλι… Σιγά το αυγά! Το πολύ πολύ να πάψουμε να τους διαβάζουμε. Θα έλθουν άλλοι…
Αν υπάρχει ειδικός χώρος γι΄αυτές και η διαφήμιση γίνεται ανοιχτά και όχι «ύπουλα», γιατί είναι λάθος κάποιος που έχει ανάγκη, να βγάζει χρήματα από το blog του;
Ουδέν λάθος! Μια χαρά!
Μόνο που να, μερικές φορές οι διαφημιστές πιστεύουν (κι έχουν δίκιο) ότι η έμμεση προβολή, μια καλή κουβέντα, μια παρουσίαση λειτουργεί καλύτερα από μια άμεση διαφήμιση, ένα μπάνερ, ένα ποπ-απ. Και γι αυτό προσφέρουν και κανένα φράγκο παραπάνω…
Αν ο διπλανός σας έχει οικονομικό πρόβλημα αλλά ταυτόχρονα έχει ένα πολύ καλό blog, για ποιόν ακριβώς λόγο να αρνηθεί τις διαφημίσεις;
Ανόητος θα είναι! Καποιανού χαρίζαν γάιδαρο και τον κοίταζε στα δόντια. Τι λέμε τώρα;
Τώρα βέβαια αν η διαφήμιση ήταν για «γραμμές 090» ή για «ον-λάϊν προβλέψεις» κι εσύ λέγεσαι π.χ. ANemos, ε, έχεις ένα προβληματάκι! Τόσο δα!
Για να μην τον κράξετε; Για να μην χάσει την αξιοπιστία του;
Επαθε τίποτα το MEGA και τα άλλα κανάλια από τις διαφημίσεις;
Τα κράζουμε, τα κράζουμε, όλο αυτά βλέπουμε. Το ίδιο θα συμβεί και με το μπλογκς. Μεγάλες πολιτικές εφημερίδες και Free-papers δουλεύουν με «γραμμές 090», έπαθα κάτι; Τίποτα δεν έπαθαν!
Και τώρα οι δύο τελευταίες ερωτήσεις: Μα, πόσο κακό θα κάνει στην αξιοπιστία του blog μου αν χρησιμοποιώ άβα και όχι π.χ. ρολί; Και τί σημαίνει δηλαδή ότι εμπιστεύεστε αυτά που γράφουμε και θα χάσετε την εμπιστοσύνη σας;
Και πάλι οι απαντήσεις είναι αρνητικές. Η Ψιλικατζού δεν θα χάσει ποτέ ούτε την αξιοπιστία ούτε την εμπιστοσύνη ούτε και την αγάπη μας. Είμαι σίγουρος και το λέω ειλικρινά.
Μερικές εκατοντάδες όμως άλλα μπλογκς κινδυνεύουν, πάνω στην μάχη για μεγαλύτερη επισκεψιμότητα, να τα χάσουν όλα. Μερικά δεν θα τα αποκτήσουν ποτέ. Θα δημιουργηθούν μόνο και μόνο για να έχουν διαφημίσεις. Μπορεί να είναι μπλογκ σε στυλ Εσπρέσσο, μπορεί να είναι μπλογκ-παπαράτσι, μπορεί να είναι μπλογκ-«Λιακόπουλος», μπορεί, μπορεί, μπορεί… Μπορεί στο τέλος όλη η μπλογκόσφαιρα να γίνει μια ζούγκλα, ένα σαφάρι για διαφημίσεις.
Και πάλι όμως κάποιος θα πει: Ε, και; Τι έγινε; Το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον. Αν είναι να έλθει το κακό, θε να ‘ρθει. (Αποκλείεται να προσπεράσει!). Αλλωστε «σε ένα – δύο χρόνια, παίζει να μην υπάρχει blog χωρίς διαφήμιση, απλά είμαστε οι πρώτοι και χρειάζεται να φάμε ένα κάποιο κύμα ηλιθιότητας πριν κάποιοι καταλάβουν ότι δεν είναι αμαρτία να πληρώνεσαι».
Ας απενοχοποιηθούμε λοιπόν!

Μπορούμε να κάνουμε κι αλλιώς; (Ρητορικό ερώτημα!)

Υ.Γ. Δεν ανέφερα μια σειρά από άλλα προβληματάκια, όπως π.χ. το θέμα της Κρατικής Διαφήμισης, του «διαφημιστικού πακέτου», του τρόπου συναλλαγής, των συμβολαίων κτλ κτλ.