Με αφορμή τη σημερινή απεργία στα ΜΜΕ…

Με αφορμή τη σημερινή απεργία στα ΜΜΕ…

Σ’ ό,τι έχω καταπιαστεί τα τελευταία χρόνια, -σε εφημερίδες, περιοδικά, free-zines, ραδιόφωνα- η ίδια ιστορία: ψάχνω να βρω δημοσιογράφους να μου βγάζουν θέματα και δεν βρίσκω. Αντίθετα έρχονται δεκάδες παιδιά που μου προτείνουν εκατοντάδες συνεντεύξεις από χιλιάδες πρόσωπα. Αλλοι τόσοι μου προτείνουν τόσα και πολύ περισσότερα για τα λεγόμενα «πολιτιστικά». Να μου γράφουν ατζέντες, παρουσιάσεις, παρασκήνια, κουτσομπολιά, κριτικές (μη χέσω!) για συναυλίες, παραστάσεις, εκθέσεις, φεστιβάλ και οτιδήποτε εμπίπτει στην ελαφριά, βαριά, κατηγορίας μύγας, κατηγορία φτερού, κατηγορίας αβγού κουλτούρα. Ακούγεται ευγενές. Δεν είναι! Είναι η αφόρητη ευκολία του παίρνω ένα δελτίο τύπου, άντε και κανένα τηλέφωνο και βγάζω «θέμα» από τα πρεζόνια της δημοσιότητας για τα πρεζόνια του κουτσομπολιού. Σε αυτήν μάλιστα την ευκολία προστίθεται μια άλλη, χειρότερη: τα ίδια και τα ίδια πρόσωπα, για τις ίδιες και τις ίδιες δραστηριότητες, για τις ίδιες και τις ίδιες παραστάσεις και συναυλίες καρμπόν η μία με την άλλη, για τις αρπαχτές τους ανά την Ελλάδα που τις βαφτίζουν περιοδεία ή συμμετοχή σε φεστιβάλ. Αηδίες δηλαδή. Σπανίως νέα πρόσωπα, σπανιότερα κάτι που να έχει πραγματικό ενδιαφέρον να το διαβάσεις ή να πας να το δεις. Και σαν να μην έφτανε όλο αυτό, βλέπεις ότι από τους δεκάδες προτείνοντες τέτοια θέματα ελάχιστοι πάνε να τα παρακολουθήσουν. Είτε τα διαβάζουν από αλλού είτε τους τα «σφυράνε» άλλοι είτε έχουν απ’ ευθείας επαφή με τον καλλιτέχνη που τους ειδοποιεί για την επερχόμενη μαλακία που πρόκειται να κάνει λειτουργώντας ατύπως ως γραφείο τύπου του κάθε Νταλαροτσαλίκη. Το αποτέλεσμα το ξέρουμε: περιοδικά πολτός, πολιτιστικές σελίδες εφημερίδων χωρίς ουσία και νόημα, ένα ντόπιο γκαού σταρ-σίστεμ (μη χέσω!) με λάδι πολύ και τηγανίτα τίποτα, μια χιλιομασημένη γκρίζα τσιχλόφουσκα. Μια δημοσιογραφία του copy-paste, του κώλου!

Κοντά σ’ αυτούς –συνηθέστερα δε σε ΑΥΤΕΣ- έρχονται οι «ιντερνετάκηδες». Νέοι αλλά και πιο παλιοί πλέον δημοσιογράφοι που πληκτρολογούν με το ένα δάχτυλο και θεωρούν πως ο,τι βρίσκουν στο ίντερνετ αποτελεί ρεπορτάζ επειδή του κάνουν μια μετάφραση και μια ψιλοδιασκευούλα με μια χαριτομενιά. Και στο πλασάρουν για «διεθνή». Χωρίς καν να το φιλτράρουν. Χωρίς να –όχι να το πάρουν ως αφορμή και να βγούν στο δρόμο, στην αληθινή ζωή να το ψάξουν- αλλά έστω να σηκώσουν το ρημάδι τους να πάρουν ένα τηλέφωνο, να στείλουν ένα e-mail μπας και βγάλουν κάτι περισσότερο. Το copy-paste αντικαθιστά την έρευνα. Και δεν λέω να μην γράψεις πέντε-δέκα μικρά που ξεδιάλεξες από τα ποτάμια της πληροφορίας. Να τα γράψεις. Αλλά ένωσέ τα. Βρες μια λογική, μια ιδέα, κάνε να έχουν και μια δεύτερη ανάγνωση όλα μαζί. Σιγά μην κάτσει να το κάνει. Όπως τα βρίσκει έτσι στα φέρνει να τα δημοσιεύσεις. Χύμα και αχτένιστα. Αρες μάρες κουκουνάρες. Μισός κόκκος χρυσού με σαρανταπέντε κιλά ποταμίσια άμμο.

Εχω πάρει κείμενα σε Word που είχαν επάνω μέχρι και το table από την ιστοσελίδα. Εχω πάρει πέντε λέξεις στη σειρά, τις έχω ρίξει στο Google και έχω βρει ολόκληρο το κομμάτι που μου έφερε ο «δημοσιογράφος» ως πρωτότυπο, μέσα σε ένα portal. Χωρίς να έχει αλλάξει ούτε κόμμα.

Με τα αθλητικά, λίγο πολύ, τα ίδια… (Αν και πάντα πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω ότι ανάμεσα στους αθλητικογράφους βρίσκεις από τις καλύτερες πένες).

Με τα οικονομικά τα ίδια και χειρότερα… Οι δημοσιογράφοι-παπαγαλάκια οργιάζουν!

Με τα «κοινωνικά θέματα» και το «ελεύθερο ρεπορτάζ» δεν στο συζητώ. Διότι δεν υπάρχει πλέον. Είδος, όχι απλά προς εξαφάνιση αλλά παντελώς εξαφανισμένο. Εκτός βέβαια αν κάποιοι θεωρούν ότι ρεπορτάζ είναι να βγαίνεις στην βροχή όταν βρέχει και να ρωτάς τον κόσμο τι θα κάνει με την βροχή ενόσω βρέχεσαι κι εσύ κι ο φωτογράφος ή ο κάμεραμάν. Ή να πας σε ένα ατύχημα τρεις ώρες μετά τους γερανούς και τα ασθενοφόρα. Ή στέκεσαι στα διόδια και ρωτάς τους ταλαίπωρους εκδρομείς αν τους ταλαιπωρεί η κίνηση του τριημέρου. Ή να πας να χαζεύεις τρεις σοβάδες που έπεσαν πέρσι τον Απρίλιο σε ένα σχολείο. Ή βέβαια να παριστάνεις τον υπάλληλο τυροκομείου με κρυφή κάμερα στην μπουτονιέρα (αν και αυτά δεν τα κάνουν δημοσιογράφοι αλλά κάποιοι ακόμη πιο τυχάρπαστοι άσχετοι που προσλαμβάνονται ως δημοσιογραφο-ασφαλίτες).

Όπως είναι επόμενο τα περισσότερα από δαύτα τα «πουλιά» χάνονται μετά από λίγο καιρό. Εγκαταλείπουν το σπορ ή θάβονται μέσα σε κάποια άθλια γραφεία σύνταξης ή στην χειρότερη περίπτωση γίνονται «Μάκηδες».

Γιατί ο Μάκης και κάθε «Μάκης» δεν είναι η αιτία των δεινών μας. Είναι το αποτέλεσμα της αγραμματοσύνης μας. Κι όλοι όσοι από μας βγαίνουν από τα ρούχα τους με τα «τηλεδικεία», λούζονται αυτό που οι ίδιοι δημιούργησαν. Τον δημοσιογράφο-φρανκενστάϊν που τώρα θα τους πάρει και θα τους σηκώσει βυθίζοντας τον δημόσιο λόγο και την δημοσιογραφική έρευνα στη βαθύτερη ανυποληψία.

Φυσικά δεν είναι ο μόνος!

Ορδές από «μάκηδες» κατακλύζουν τα Μέσα. Κι έρχονται και άλλες ακόμη πιο «ικανές». Δείτε τα κοριτσάκια και αγοράκια-πιράνχας στις «μακοθεμο-ομάδες» και σε περιοδικά τύπου Free!

Μα θα μου πεις «δεν είναι θέμα να αποκαλύπτεις τα χαλασμένα που τρώμε, έστω και με κρυφή κάμερα;».

Ε, όχι λοιπόν! Δεν είναι!

Το θέμα το έχει καλύψει πλήρως, εδώ και 40 χρόνια, ο «Μπακαλόγατος» με τον Κώστα –Ζίκο- Χατζηχρήστο!

Αν ο καταναλωτής είναι τόσο μαλάκας πλέον που να νομίζει ότι τρώει «και του πουλιού το γάλα» δεν θα του αλλάξεις τα μυαλά αν του δείξεις ότι βγάζουν τη γλίτσα με το σύρμα για τα πιάτα.

Δεν είναι δημοσιογραφικό θέμα. Είναι νομικό θέμα! Είναι θέμα καταναλωτικών οργανώσεων! Επαγγελματικών φορέων!

Το να υποκαθιστάς όλους αυτούς είναι μπούρδα. Και πάντως δεν είναι θέμα ΕΤΣΙ όπως γίνεται. Ένα ελεεινό σόου είναι!

Αυτά είναι τα χάλια μας –και άλλα πολλά βέβαια. Αυτή είναι η δημοσιογραφία που υπερασπιζόμαστε. Η δημοσιογραφία που ούτε επάγγελμα είναι ούτε φυσικά και λειτούργημα. Παρά ένα άθλιο επιτήδευμα. Οπου ο καθένας δηλώνει «δημοσιογράφος» στην εφορία, στις Ενώσεις, στον διευθυντή ενός Μέσου και γίνεται. Χωρίς να ξέρει μισή ξένη γλώσσα όταν θα έπρεπε να ξέρει να μιλά και να γράφει τουλάχιστον δύο, χωρίς να έχει ανοίξει μισό βιβλίο, χωρίς να ξέρει από υπολογιστές, διαδίκτυο, βάσεις δεδομένων. Χωρίς να έχει εκπαιδευτεί σε αυτό. Χωρίς καν να έχει τη στοιχειώδη περιέργεια για τον κόσμο γύρω του, για τα φανερά και τα κρυμμένα.

Κι όμως ούτε λέξη γι αυτά. Μόνο κάποια αιτήματα, δίκαια μεν αν τα πιάσεις ένα ένα ξεχωριστά, αλλά καμιά κουβέντα επι της ουσίας.

Δείγμα αυτού του εξοργιστικού αναχρονισμού του κλάδου μας το περίφημο αίτημα «να καταπολεμηθεί το φαινόμενο των freelancers». Μεγαλύτερη μαλακία δεν έχω ακούσει τα τελευταία χρόνια. Το επόμενο αίτημα θα είναι να καταργηθούν και οι υπολογιστές και να γυρίσουμε στο χειρόγραφο.

Και δεν υπάρχει στοιχειωδώς το μυαλό σε δημοσιογράφους και εκδότες να κάτσουν να συζητήσουν για Μέσα με 10-20 εσωτερικούς συντάκτες και 100, 200, 500 συνεργάτες είτε αποκλειστικούς είτε freelancers που ούτε πολυδάπανες φυσικές θέσεις εργασίας να πιάνουν ούτε να χρειάζεται να δίνουν καθημερινά το παρόν σε αυτά τα μέσα. Και καλύτερες εφημερίδες θα είχαμε και καλύτερες συνθήκες δουλειάς και καλύτερα αμειβόμενους δημοσιογράφους. Διότι ένα μέρος από τις δαπάνες που είναι υποχρεωμένοι να πληρώνουν οι επιχειρηματίες θα μπορούσαν να πάνε για καλύτερες αμοιβές.

Μπορεί να κάνω λάθος, μπορεί να σηκώνει περισσότερη συζήτηση όλο αυτό. Το θέμα είναι ότι αυτή η συζήτηση θα έπρεπε να είχε αρχίσει εδώ και δύο δεκαετίες περίπου.

Όχι!

Κάτω οι freelancers! Ζήτω η μισθωτή σκλαβιά στις γαλέρες των μεγαλοεκδοτών! Ζήτω η δημοσιογραφία υπαλληλίκι! Η δημοσιογραφία του γραφείου! Η δημοσιογραφία της ηλεκτρονικής πασιέτζας μέχρι τελικής πτώσης.

Αυτοί που θα έπρεπε από την ίδια τη φύση της δουλειάς τους να είναι οι Πρωτοπόροι Νομάδες του 21^ου αιώνα, επιζητούν την πιο άθλια σταθερότητα. Αυτή που σκοτώνει την ενημέρωση που είναι ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ τους (αλλά και κάβλα τους, υποτίθεται) και ΔΙΚΑΙΩΜΑ όλων των πολιτών!

Απεργώ μαζί σας!

Αλλά είστε βαθιά νυχτωμένοι, αγαπητοί συνάδελφοι!

...

Εδώ η ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ

Κι εδώ ένα σχετικό άρθρο του Κλάουντιο Μάγκρις: Η ευθύνη του τύπου

Βαθιά νυχτωμένοι!