Fair Trade στη Θεσσαλονίκη

Στις 26 Σεπτεμβρίου εγκαινιάζεται το κατάστημα Altromercato της Fair Trade Ελλάς

στην οδό Βύρωνος 6 (πλησίον πλατείας Ναυαρίνου), ώρα 19.30 μ.μ.

«Ύστερα από έναν χρόνο πολύτιμης εμπειρίας που αποκομίσαμε από το κατάστημα της Αθήνας αλλά και την αγάπη και τη θερμή αποδοχή από τον κόσμο συνεχίζουμε το έργο μας και την προσπάθειά μας με πολύ διάθεση και όρεξη», δηλώνει η πρόεδρος της οργάνωσης Marina Sarli.

Αυτό το καινούργιο μη κερδοσκοπικό κατάστημα είναι το αποτέλεσμα της εκδήλωσης ενδιαφέροντος από το κοινό και τους καταναλωτές της Θεσσαλονίκης. Σε διάφορες εκδηλώσεις, φεστιβάλ και κρατώντας συχνή επικοινωνία με τα γραφεία μας στην Αθήνα έχουν εκφράσει επανειλημμένως την ανάγκη να έχουν το δικό τους σημείο αναφοράς για τις υπεύθυνες αγορές τους.

Το μεγάλο βήμα για την έναρξη έγινε με την αμέριστη υποστήριξη από την ομάδα της Θεσσαλονίκης με επικεφαλής τον Χαράλαμπο Παπαϊωάννου, την Πολίνα Μουσιάδου, την Μαρία Απειρανθίτου και τον Κώστα Κεσανλή, στους οποίους βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό η οργάνωσή μας.

Όπως στην Αθήνα έτσι και στη Θεσσαλονίκη, το κατάστημα Altromercato σκοπεύει να γίνει τόπος συνάντησης για εθελοντές, καταναλωτές και για όσους αναζητούν μια επιλογή που θα εκφράζει την καθημερινή τους στάση απέναντι στα προβλήματα της φτώχειας, της ισόρροπης ανάπτυξης και του σεβασμού του ανθρώπου. Μια συνηθισμένη και επαναλαμβανόμενη πράξη, όπως οι καθημερινές μας αγορές, γίνεται αμέσως πιο σημαντική όταν μάθουμε πως προβλήματα, όπως εκμετάλλευση, φτώχεια και κοινωνική αδικία, κρύβονται σε πολλά από τα προϊόντα που αγοράζουμε. Είναι καιρός να αρχίσουμε να ελέγχουμε αν οι μέθοδοι και οι συνθήκες παραγωγής ενός προϊόντος ανταποκρίνoνται στις δικές μας ηθικές αξίες και να επιλέγουμε με βάση αυτές τι αγοράζουμε.

Το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο (fair trade) αποτελεί μια ιδέα και ένα κίνημα. Η ιδέα προέρχεται από την πεποίθηση ότι το παγκόσμιο εμπόριο δεν χρειάζεται να αγνοεί ανθρώπους εστιάζοντας μόνο στους κανόνες ζήτησης και προσφοράς, αλλά μπορεί και να εμπλουτιστεί από τις υψηλές αρχές της δικαιοσύνης και της ηθικής. Σε αντίθεση με το συμβατικό διεθνές εμπόριο, το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο στοχεύει στον περιορισμό της φτώχειας και στη βιώσιμη ανάπτυξη των οικονομικά μη προνομιούχων και περιθωριοποιημένων παραγωγών του αναπτυσσόμενου κόσμου, προστατεύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον και εξασφαλίζοντας ίσες ευκαιρίες μεταξύ των δύο φύλων, υγιείς και ασφαλείς συνθήκες εργασίας και υψηλή ποιότητα προϊόντων. Η πιστοποίηση των παραγωγών και των προϊόντων τους γίνεται από οργανισμούς πιστοποίησης υπεύθυνους για το διαρκή έλεγχο των παραγωγών, των εισαγωγέων και των εμπόρων που έχουν άδεια να χρησιμοποιούν ετικέτες fair trade, προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι τα προϊόντα τους σέβονται αυστηρά τα κριτήρια του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου.

Στο κατάστημα altromercato θα βρείτε χειροποίητα αντικείμενα και έπιπλα, βιολογικά τρόφιμα, φυσικά καλλυντικά, βιολογικά παιδικά ρούχα και παιχνίδια, χειροποίητα κοσμήματα και αξεσουάρ που συνδυάζουν την υψηλή ποιότητα και αισθητική με τις υψηλές αξίες του σεβασμού και της αλληλεγγύης που φιλοτεχνούν ένα πιο δίκαιο κόσμο. Altromercato σημαίνει «άλλη αγορά», μια εναλλακτική αγορά που μας δείχνει το δρόμο της υπέυθυνης κατάναλωσης.

FAIR TRADE ΕΛΛΑΣ

Η Fair Trade Ελλάς είναι μια μη κερδοσκοπική, μη κυβερνητική οργάνωση, που ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2004 με στόχο τη διάδοση του κινήματος του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου στην Ελλάδα και την εκπαίδευση ενσυνείδητων και υπεύθυνων καταναλωτών.

· Προωθεί πιστοποιημένα προϊόντα fair trade στην ελληνική αγορά μέσα από τη λειτουργία μη κερδοκοπικών καταστημάτων και τη συμμετοχή μας σε σχετικές εκθέσεις και φεστιβάλ.

· Αναπτύσσει δράσεις ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης της κοινής γνώμης και εκπαιδευτικά προγράμματα στα σχολεία.

· Συμμετέχει σε αναπτυξιακές συνεργασίες με στόχο την τοπική ανάπτυξη και την επιμόρφωση παραγωγών σε αναπτυσσόμενες χώρες.

Από το Μάρτιο του 2005 αρχίζει να δραστηριοποιείται το μη κερδοσκοπικό κατάστημα Altromercato στην Αθήνα με την υποστήριξη δεκάδων εθελοντών. Παράλληλα έχει την ευθύνη της υλοποίησης των εξής δράσεων:

· το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ταξιδεκπαιδεύουμε ένα δίκαιο και αλληλέγγυο κόσμο» το οποίο διενεργείται στα πλαίσια της αναπτυξιακής εκπαίδευσης της ΥΔΑΣ του Υπουργείου Εξωτερικών και στοχεύει στην ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινής γνώμης και ειδικά των νέων και μαθητών σχετικά με τις αρχές του δίκαιου εμπορίου και την ανάγκη υιοθέτησής τους με σκοπό να καταπολεμηθεί η φτώχεια διεθνώς.

· Πρόγραμμα EVS. Πρόκειται για φιλοξενία εθελοντών από όλα τα μέρη του κόσμου διάρκειας 6 μηνών για την προώθηση του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου. Αποστολή ελλήνων εθελοντών στην Ευρώπη και σε αναπτυσσόμενες χώρες για εθελοντική εργασία διάρκειας από 6 έως 12 μήνες.

· Καμπάνιες εναντίον της φτώχειας.

Η Fair Trade Hellas από το 2005 έγινε το ελληνικό μέλος του διεθνούς συνεταιρισμού CTM Altromercato, ενώ βρίσκεται στη διαδικασία έγκρισης αιτήσεως ως νέο μέλος της IFAT.

Fair Trade Ελλάς

Νίκης 30, 10557 Αθήνα

+30 210 3614070

info@fairtrade.gr

www.fairtrade.gr

Altromercato F.T.H.

Βύρωνος 6, 54622 Θεσσαλονίκη

+30 2310 241648

thessaloniki@fairtrade.gr

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

Οι ρίζες του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου μπορούν να αναζητηθούν στο παρελθόν σε εγχειρήματα που ξεκίνησαν από εκκλησίες στη Νότιο Αμερική και στην Ευρώπη στα τέλη του 1940. Στόχος τους ήταν να προσφέρουν ανακούφιση σε πρόσφυγες και σε άλλες κοινότητες ανθρώπων χτυπημένες από τη φτώχεια, πουλώντας τις χειροτεχνίες τους στις Βόρειες αγορές. Συγκρινόμενες με τις δομές του συμβατικού εμπορίου, αυτές οι Οργανώσεις Εναλλακτικού Εμπορίου (ATOs) προσέφεραν μεγαλύτερες απολαβές στους παραγωγούς του αναπτυσσόμενου κόσμου μέσω του άμεσου εμπορίου και των δίκαιων τιμών.

Η πιστοποίηση των αγαθών του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου ξεκίνησε στην Ολλανδία το 1988, σαν απάντηση στην κατακόρυφη πτώση των τιμών στην παγκόσμια αγορά του καφέ. Η υπέρ-δίκαια σφραγίδα ξεκίνησε αργότερα στη Γερμανία. Σήμερα, 19 χώρες έχουν τις δικές τους πρωτοβουλίες ετικετοποίησης, που λειτουργούν με τα ίδια κριτήρια υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ετικετοποίησης δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου.

Υπάρχουν πολλοί θρύλοι για την ιστορία του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου.

Κάποιοι λένε ότι οι Αμερικάνοι ήταν οι πρώτοι με τα Δέκα Χιλιάδες Χωριά (πρώην Αυτοβοηθούμενοι Τεχνίτες) που άρχισαν ν' αγοράζουν κεντήματα από το Πουέρτο Ρίκο το 1946, και η SERRV που ξεκίνησε τις συναλλαγές με φτωχές κοινότητες στο Νότο στα τέλη του 1940. Το πρώτο επίσημο κατάστημα "δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου" το οποίο πουλούσε αυτά και διάφορα άλλα είδη άνοιξε το 1958 στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Τα πρώτα ίχνη του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου στην Ευρώπη χρονολογούνται από τα τέλη του 1950, όταν η Oxfam UK άρχισε να πουλά χειροτεχνίες που έφτιαχναν Κινέζοι πρόσφυγες στα μαγαζιά της. Το 1964 δημιούργησε τον πρώτο Οργανισμό δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου. Παράλληλα, πρωτοβουλίες γινόταν και στην Ολλανδία και το 1967, ιδρύθηκε ο εισαγωγικός οργανισμός Fair Trade Organisatie.

Το ίδιο χρονικό διάστημα, ομάδες του Τρίτου Κόσμου από τη Δανία άρχισαν να πουλάνε ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο με το μήνυμα: "Αγοράζοντας ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο προσφέρετε στους ανθρώπους στις φτωχές χώρες μια θέση στον ήλιο της ευημερίας". Αυτές οι ομάδες συνέχισαν με το να πωλούν χειροτεχνίες από το Νότο, και το 1969 το πρώτο "Κατάστημα του Τρίτου Κόσμου" άρχισε να λειτουργεί. Τα Καταστήματα του Κόσμου (ή καταστήματα δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου όπως αποκαλούνται σε άλλα μέρη του κόσμου) έχουν παίξει κρίσιμο ρόλο στο κίνημα του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου. Όχι μόνο ιδρύουν σημεία πώλησης, αλλά επίσης είναι πολύ ενεργά στην εκστρατεία και στο ξύπνημα συνειδήσεων.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '60 και του '70 επίσης, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και κοινωνικά κινούμενα άτομα σε πολλές χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, διέκριναν την ανάγκη για οργανώσεις δίκαιου μάρκετινγκ, οι οποίες θα παρείχαν συμβουλές, βοήθεια και υποστήριξη σε μη προνομιούχους παραγωγούς. Πολλές τέτοιες Νότιες Οργανώσεις δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου ιδρύθηκαν και δημιουργήθηκαν σύνδεσμοι με τις καινούριες οργανώσεις του Βορρά. Αυτές οι σχέσεις βασίζονταν στον συνεταιρισμό, στο διάλογο, στη διαφάνεια και στον σεβασμό. Ο στόχος ήταν μεγαλύτερη δικαιοσύνη στο διεθνές εμπόριο.

Παράλληλα μ' αυτήν την κίνηση πολιτών, οι αναπτυσσόμενες χώρες οργάνωναν διεθνείς πολιτικές συζητήσεις, όπως το δεύτερο συνέδριο του UNCTAD (United Nations Conference On Trade And Development) -Συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών για το εμπόριο και την ανάπτυξη- που πραγματοποιήθηκε στο Δελχί το 1968, για να μεταδώσουν το μήνυμα "Trade Not Aid" -Εμπόριο όχι Βοήθεια-.

Αυτή η προσέγγιση έδωσε έμφαση στην καθιέρωση δίκαιων εμπορικών σχέσεων με το Νότο, αντί να βλέπει το Βορρά να οικειοποιείται όλα τα οφέλη και να επιστρέφει μόνο ένα μικρό μέρος αυτών των οφελών ως βοήθεια για ανάπτυξη.

Η ανάπτυξη του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου (ή εναλλακτικού εμπορίου όπως ονομαζόταν στις αρχές) από τα τέλη της δεκαετίας του '60 και μετά σχετιζόταν κυρίως με την ανάπτυξη του εμπορίου. Μεγάλωσε ως απάντηση στη φτώχεια και τις καταστροφές στο Νότο και εστίασε στην προώθηση των προϊόντων χειροτεχνίας. Οι ιδρυτές του ήταν συχνά αναπτυξιακές οργανώσεις και μερικές φορές οργανώσεις της εκκλησίας σε ευρωπαϊκές χώρες. Αυτές οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, δρώντας με τους συνεταίρους τους στο Νότο, συχνά οικονομικά και πολιτικά περιθωριοποιημένων, βοήθησαν στην ίδρυση Οργανισμών δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου στον αναπτυσσόμενο κόσμο, που οργάνωναν τους παραγωγούς και την παραγωγή, παρείχαν κοινωνικές υπηρεσίες στους παραγωγούς και έκαναν εξαγωγές στο Βορρά.

Η οργάνωση Fair Trade Hellas ξεκίνησε από την πρωτοβουλία της Marina Sarli, εθελόντριας από την Ιταλία ενός εννιάμηνου προγράμματος (Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία) στο Ελληνικό Παιδικό Μουσείο, υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς.

Η Marina πρόσφερε εθελοντική εργασία σε ένα κατάστημα του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου στην Ιταλία. Όταν ήρθε στην Ελλάδα, παρατήρησε ότι ήταν ελάχιστα τα άτομα που γνώριζαν για το κίνημα του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου αλλά και για τις παγκόσμιες εκστρατείες ενάντια στις μεγάλες πολυεθνικές που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά τη διάρκεια ενός παραγωγικού κύκλου.

Από το 2002 έως το 2004 δημιουργήθηκε μία άτυπη ομάδα εθελοντών που συμμετείχε σε διάφορες εκδηλώσεις και φεστιβάλ. Στη συνέχεια σχεδιάστηκε μία ιστοσελίδα www.fairtrade.gr για την ενημέρωση στα ελληνικά σχετικά με το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο αλλά και για εκστρατείες που αφορούσαν την ηθική οικονομία σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το 2004 η Fair Trade Hellas απέκτησε τη νομική μορφή της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας. Απαρτίζεται από 10 άτομα που συγκροτούν το διοικητικό συμβούλιο και τη γενική συνέλευση και λαμβάνουν αποφάσεις από κοινού. Όλοι είναι εθελοντές όπως συμβαίνει και στις τοπικές ομάδες που έχουν ένα ρόλο συντονιστικό σχετικά με τις δράσεις σε τοπικό επίπεδο.

Στις 16 Μαρτίου του 2006 εγκαινιάστηκε το πρώτο μη κερδοσκοπικό κατάστημα της Ελλάδας στο κέντρο της Αθήνας.

Από τότε η παρουσία της οργάνωσης σε εκθέσεις, φεστιβάλ, κοινωνικά φόρουμ, πολιτιστικές εκδηλώσεις δυναμώνει όλο και περισσότερο χάρη στην αφοσίωση των ήδη πέντε εργαζομένων και των δεκάδων εθελοντών της.

Εκτός από την προώθηση των προϊόντων η Fair Trade Hellas συμμετέχει ενεργά στην αφύπνιση της κοινωνίας μέσα από την υλοποίηση του εκπαιδευτικού προγράμματος «Ταξιδεκπαιδεύουμε ένα δίκαιο και αλληλέγγυο κόσμο», που στοχεύει στην ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινής γνώμης και ειδικά των νέων και μαθητών σχετικά με τις αρχές του δίκαιου εμπορίου και την ανάγκη υιοθέτησής τους με σκοπό να καταπολεμηθεί η φτώχεια διεθνώς.

Συμμετέχει στο πρόγραμμα EVS της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για φιλοξενία εθελοντών από όλα τα μέρη του κόσμου διάρκειας 6 μηνών για την προώθηση του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου αλλά και για την αποστολή ελλήνων εθελοντών στην Ευρώπη και στις αναπτυσσόμενες χώρες για εθελοντική εργασία διάρκειας από 6 έως 12 μήνες. Επίσης, λαμβάνει ενεργό ρόλο στην εκστρατεία κατά της φτώχειας.

Fair Trade Hellas

info@fairtrade.gr

www.fairtrade.gr

T/F +30 210 3614070

Marina Sarli

marina@fairtrade.gr

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ FAIR TRADE

1. ΣΡΙ ΛΑΝΚΑ: Χειροποίητα αντικείμενα Gospel House

Η Gospel House (Γκόσπελ Χάους) είναι μια οικογενειακή επιχείρηση, που ιδρύθηκε με σκοπό τη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης για φτωχούς και ημι-μορφωμένους νέους. Παράγει χειροποίητα διακοσμητικά αντικείμενα, ξύλινα παιχνίδια (φωτογραφ. 01 - 06) και κάρτες.

Ιστορία και σκοπός

Η « Γκόσπελ Χάους», ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1970, ενώ το 1984 ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στα χειροποίητα αντικείμενα με σκοπό την αναβίωση και ανάπτυξη παραδοσιακών χειροποίητων μεθόδων, την προώθηση μιας βιώσιμης χρήσης πρώτων υλών και το σημαντικότερο, τη δημιουργία δραστηριοτήτων που αποφέρουν εισόδημα σε νέους ανθρώπους και γυναίκες που προέρχονται από την περιοχή Μαντάμπε. Νέοι, φτωχοί και ημι-εκπαιδευμένοι (γυναίκες και άνδρες) εκπαιδεύονται και απασχολούνται στην παραγωγή ξύλινων παιχνιδιών, σκευών και χειροποίητων διακοσμητικών αντικειμένων.

Η Γκόσπελ Χάους είναι εταιρεία περιορισμένης ευθύνης που επενδύει όλα τα κέρδη της σε κοινωνικά έργα. Όλοι οι εργαζόμενοι λαμβάνουν έναν δίκαιο μισθό, επιδόματα αδειών αλλά και επίδομα κοινωνικής ασφάλισης για στέγαση και υπηρεσίες υγείας. Η εταιρεία έχει προσλάβει άτομα και βοηθάει 9 τοπικές ομάδες τεχνιτών στην εμπορευματοποίηση των προϊόντων τους.

Παρέχει υποστήριξη (οργανωτική, οικονομική), συμβουλευτικές υπηρεσίες και εμπορικές επαφές σε συνεργάτες παραγωγούς.

Ο αριθμός των ομάδων των τεχνιτών μεγαλώνει και έχει ως συνέπεια πολλοί νέοι από διαφορετικές εθνότητες και θρησκείες να βρίσκουν εργασία στις ομάδες αυτές. Μια από αυτές τις ομάδες αποτελείται αποκλειστικά από γυναίκες.

2. ΒΡΑΖΙΛΙΑ: CONSELHO GENERAL TRIBU SATERÈ-MAWÈ (CGTSM)

Δράση

Η CGTSM σκοπεύει να συμβάλει στη διατήρηση της μεγαλύτερης παγκοσμίως, φυσικής τράπεζας γονιδίων του άγριου φυτού γκουαρανά (guarana) και του οικοσυστήματός του. Οι σπόροι του χρησιμοποιούνται για ένα αφέψημα που έχει παρόμοιες ιδιότητες με αυτές του καφέ, χωρίς όμως να περιέχει καφεΐνη.(φωτογρ. 07-011)

Σύμφωνα με τον αρχαίο μύθο, το γκουαρανά φύτρωσε από το σώμα του ιδρυτή της φυλής Sateré-Mawé.

Ιστορία

Η CGTSM, είναι η πολιτική και οικονομική οργάνωση των ιθαγενών πληθυσμών Sateré-Mawé που ζουν στην περιοχή, η οποία έχει οριστεί από τις συμβατικές αρχές ως «οικολογικό και πολιτισμικό καταφύγιο» του γκουαρανά των Sateré- Mawé. Σε 800.000 εκτάρια ο πληθυσμός τους φτάνει τα 7.000 και διαβιούν σε περισσότερα από 66 χωριά. Οι Saterè-Mawè αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα υποσιτισμού. Η έλλειψη τροφής άρχισε τη δεκαετία του ’70 κατά τη διάρκεια της περιόδου της έκρηξης του καουτσούκ, της επακόλουθης εισβολής των λευκών και, αργότερα, με την άφιξη της πετρελαϊκής εταιρείας Elf Aquitaine, κύρια αιτία των περιβαλλοντικών καταστροφών και των κοινωνικών ανισορροπιών που επακολούθησαν. Το οικοσύστημα μέσα στο οποίο ζούσαν οι ιθαγενείς πληθυσμοί υπέστη σοβαρές βλάβες και η συντηρητική οικονομία τους κατέρρευσε.

H CGTSM ιδρύθηκε με σκοπό να τους αντιπροσωπεύσει και να τους ενδυναμώσει πολιτικά. Ο βασικός στόχος είναι να δημιουργηθεί μια δυνατή αυτοδιαχειριζόμενη δομή, ικανή να συμβάλει στη λύση των προβλημάτων υγείας, εκπαίδευσης και συντήρησης και να αγωνιστεί για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των Sateré-Mawé.

3. ΙΣΗΜΕΡΙΝΟΣ: MAQUITA CUSHUNCHIC COMERCIALIZAMOS COMO HERMANOS (MCCH)

Δράση

O βασικός στόχος της MCCH είναι να ενθαρρύνει μια μορφή εναλλακτικής και ανεξάρτητης εμπορευματοποίησης και ανταλλαγής προϊόντων μεταξύ των πόλεων και των αγροτικών περιοχών. Η MCCH παράγει ανανά, κομπόστες με «φρούτα του πάθους» και guayaba, αποξηραμένα μανιτάρια, τη ζάχαρη «Dulcita» (φωτογρ.012-013), και μια μεγάλη ποικιλία από χειροτεχνίες: καλάθια και καπέλα, δερμάτινα είδη (ζώνες, τσάντες, σακίδια), βαμβακερά (υφαντά κουζίνας, θήκες για ψωμί, πουκάμισα, γιλέκα και παντελόνια), ξυλοτεχνίες (μουσικά όργανα, διακοσμημένα ξύλινα ζωάκια) και μάλλινα (πουλόβερ, χαλιά και ταπετσαρίες).

Ιστορία

Η MCCH ιδρύθηκε το 1985 από έναν Ιταλό ιερέα, με στόχο να προμηθεύσει τους ανθρώπους που ζούσαν στις φτωχογειτονιές του Κίτο με τα βασικά είδη τροφής, που παράγονταν από τοπικούς μικροκαλλιεργητές. Σε απάντηση στο αυξανόμενο κόστος ζωής, ο αριθμός των καταστημάτων των χωρικών, τα «tiendas populares» («λαϊκά μαγαζιά»), που πουλούσαν βασικά είδη διατροφής σε προσιτές τιμές, μεγάλωσε. Η MCCH ξεκίνησε να εμπορευματοποιεί χειροτεχνίες αμέσως μετά.

Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα των τοπικών μικροτεχνιτών είναι η απευθείας πρόσβαση στην αγορά. Οι περισσότεροι από αυτούς βασίζονται σε τοπικούς μεσάζοντες, οι οποίοι αγοράζουν τα προϊόντα τους σε τιμές που είναι συχνότατα κάτω του κόστους παραγωγής.

Σήμερα η MCCH είναι ένας συνεταιρισμός καταναλωτών και μάρκετινγκ, με ομάδες παραγωγών κατά μήκος όλης της χώρας, που περιλαμβάνει πάνω από 400 οργανώσεις, 21 επαρχίες και περισσότερους από 260.000 ανθρώπους. Στα μέλη της η MCCH προσφέρει εμπορικές και οικονομικές υπηρεσίες.

«Maquita Cushunchic Comercializamos Como Hermanos» σημαίνει «Ας ενώσουμε τα χέρια μας να εντάξουμε τα προϊόντα μας στην αγορά σαν αδέρφια». Ο βασικός στόχος της MCCH, είναι να προωθήσει την αλληλεγγύη ανάμεσα στους τοπικούς παραγωγούς και να επιβλέπει τη συλλογική εμπορευματοποίηση των προϊόντων.

4.Αιθιοπία: Sidama Coffee Farmers Cooperative Union (SCFCU)

Η Sidama Coffee Farmers Cooperative Union (SCFCU) είναι ένας νέος συνεταιρισμός που στοχεύει να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής των μικρών παραγωγών του καφέ της Αιθιοπίας.

Μοναδική ανάμεσα στις αφρικάνικες χώρες, η μοναρχία της Αιθιοπίας κατάφερε να διατηρήσει την ανεξαρτησία της κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας στην Αφρική, με εξαίρεση την ιταλική κατοχή (1936-1941). Έχοντας δημοκρατία από το 1975, η Αιθιοπία υποτάχθηκε σε ένα φιλοσοβιετικό δικτατορικό καθεστώς, το οποίο ανατράπηκε το 1991 από το Δημοκρατικό επαναστατικό μέτωπο του λαού της Αιθιοπίας. Τότε οι ήδη εξαιρετικά δύσκολες οικονομικές συνθήκες επιδεινώθηκαν και άλλο από την εξαντλητική διαμάχη με τη Σομαλία και με την Ερυθραία (η οποία μετά από τριαντάχρονο αγώνα για την απελευθέρωση κατάφερε να αποκτήσει την ανεξαρτησία της το 1993). Από εκεί γεννήθηκαν συγκρούσεις για τα σύνορα μεταξύ Αιθιοπίας και Ερυθραίας, και ο πόλεμος εξερράγη το 1998. Η ειρήνη τελικά υπογράφθηκε το 2000.
Σήμερα η Αιθιοπία είναι μία από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου με μία οικονομία βασισμένη πρωταρχικά στη γεωργία και την κτηνοτροφία. Συνεχώς αντιμετωπίζει κρίσεις από τις περιόδους ξηρασίας.
Η μακροβιότητα είναι από τις πιο χαμηλές στον κόσμο. Μόνο το ένα τέταρτο των οικογενειών έχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό και μόνο το 6% έχει πρόσβαση σε κατάλληλες υγειονομικές υπηρεσίες. Ο υποσιτισμός είναι από τις πιο συχνές αιτίες τις παιδικής θνησιμότητας.

Ιστορία της Sidama Union

Κατά τη διάρκεια του σοσιαλιστικού καθεστώτος, οι παραγωγοί του καφέ αναγκάζονταν να είναι μέλη ενός μοναδικού συνεταιρισμού στον οποίο πουλούσαν όλο τον καφέ τους. Την εμπορευματοποίηση του καφέ τη διαχειριζόταν αποκλειστικά το κράτος. Ωστόσο, μετά το 1991 οι κανονισμοί χαλάρωσαν λίγο, επιτρέποντας στους παραγωγούς να πουλούν καφέ και χωρίς να είναι μέλη ενός συνεταιρισμού.

Η Sidama Coffee Farmers Cooperative Union ιδρύθηκε το 2001 με κύριο σκοπό να δημιουργήσει έναν άμεσο σύνδεσμο μεταξύ των παραγωγών του καφέ, των υπηρεσιών εξαγωγής και των πελατών. Σήμερα η Sidama Union αποτελείται από 39 συνεταιρισμούς και έχει περίπου 82.000 μετόχους.

Τα προϊόντα

Η Sidama Union εμπορεύεται καφέ (φωτογρ. 014-016) από μικρούς παραγωγούς της νότιας Αιθιοπίας. Για να διανοηθεί κανείς καλύτερα τη σημασία αυτού του προϊόντος, αρκεί να σκεφθεί πως ο καφές αντιπροσωπεύει το 75% του συνόλου των εξαγωγών της Αιθιοπίας (η ποιότητά του εκτιμάται διεθνώς). Τέλος, είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί το ότι το 95% της παραγωγής του καφέ προέρχεται από μικρούς παραγωγούς, ενώ μόνο το υπόλοιπο 5% από μεγάλες φυτείες.

Τα κοινωνικά projects της Sidama Union

Η οργάνωση έχει δημοκρατική δομή. Υπάρχει μία γενική συνέλευση όπου ο κάθε συνεταιρισμός αντιπροσωπεύεται από 2 μέχρι και 5 εκπρόσωπους. Είναι υποχρέωση της συνέλευσης να επιλέξει τρία άτομα τα οποία θα αποτελούν την επιτροπή ελέγχου. Από την αρχή της ύπαρξής της, η Sidama Union αυτοϋποστηρίζεται και αρνείται να αντλεί από κρατικές επιδοτήσεις. Συχνά χρησιμοποιεί δικές της πηγές ώστε να διατηρεί την οικονομική της ανεξαρτησία. Ως συνέπεια, οι οικονομικοί πόροι του συνεταιρισμού που θα αφιερώνονταν σε κοινωνικά projects είναι περιορισμένα προς το παρόν.

Ωστόσο, το κοινωνικό επίδομα που προέρχεται από το δίκαιο εμπόριο πηγαίνει κατευθείαν στους συγκεκριμένους συνεταιρισμούς και μάλιστα το 2004 τα μέλη δύο συνεταιρισμών (Shoye και Fero) αποφάσισαν να επενδύσουν το επίδομα για τη διάνοιξη δρόμων της περιοχής τους καθώς και για την ανακαίνιση δημοτικού σχολείου.

Χάρη στο δίκαιο εμπόριο, οι μικροί παραγωγοί της Sidama Union κατάφεραν σε πολύ σύντομη χρονική περίοδο να εξασφαλίσουν οικονομική βιωσιμότητα. Μέσω του επιδόματος από το fair trade πετυχαίνουν μία σημαντική βελτίωση των δικών τους κοινωνικών υποδομών.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

Δημιουργία ευκαιριών για τους παραγωγούς σε οικονομικά μειονεκτική θέση

Το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο είναι μια στρατηγική για την καταπολέμηση της φτώχειας και την αειφόρο ανάπτυξη. Ο σκοπός του είναι να δημιουργεί ευκαιρίες για παραγωγούς που έχουν βρεθεί σε οικονομικά μειονεκτική θέση ή εχουν περιθωριοποιηθεί από το συμβατικό εμπορικό σύστημα.

Πληρωμή μιας δίκαιης τιμής

Μια δίκαιη τιμή στο εθνικό ή τοπικό πλαίσιο είναι αυτή που έχει συμφωνηθεί μέσα από το διάλογο και τη συμμετοχή. Καλύπτει όχι μόνο το κόστος παραγωγής, αλλά και την παραγωγή η οποία είναι κοινωνικά δίκαιη και περιβαλλοντικά σωστή. Παρέχει δίκαιη πληρωμή στους παραγωγούς και λαμβάνει υπόψη την αρχή της ίσης πληρωμής για ίση εργασία από γυναίκες και άνδρες. Οι δίκαιοι έμποροι εξασφαλίζουν άμεσα στους συνεργάτες τους και, όποτε είναι δυνατό, βοηθούν τους παραγωγούς στην πρόσβαση σε οικονομική βοήθεια πριν τη σοδειά ή την παραγωγή τους.

Συνθήκες εργασίας (Ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα)

Δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο σημαίνει ασφαλές και υγιές περιβάλλον για τους παραγωγούς. Η συμμετοχή παιδιών (αν υφίσταται) δεν επιδρά δυσμενώς στην ευημερία τους, την ασφάλεια, τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες και την ανάγκη τους για παιχνίδι και συμβαδίζει με τις αποφάσεις του συνέδριου των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των παιδιών καθώς και με τους νόμους και τα πρότυπα του εκάστοτε τοπικού πλαισίου.

Περιβάλλον

Το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο ενθαρρύνει ενεργά καλύτερες περιβαλλοντικές πρακτικές και την εφαρμογή υπεύθυνων μεθόδων παραγωγής.

Ισότητα των φύλλων

Δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο σημαίνει ότι η εργασία των γυναικών εκτιμάται κατάλληλα και ανταμείβεται. Οι γυναίκες πάντοτε πληρώνονται για τη συνεισφορά τους στην παραγωγική διαδικασία και αποκτούν δύναμη στις οργανώσεις τους.

Διαφάνεια και υπευθυνότητα

Το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο προϋποθέτει διαφανείς διοικήσεις, οι οποίες επιδιώκουν εμπορικές σχέσεις βασισμένες στο σεβασμό και τη δίκαιη αντιμετώπιση των εμπορικών εταίρων.

Εμπορικές σχέσεις

Οι οργανισμοί Δίκαιου Εμπορίου εμπορεύονται αποβλέποντας στην κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική ευημερία των περιθωριοποιημένων μικρών παραγωγών και δεν κερδοσκοπούν εις βάρος τους. Διατηρούν μακράς διάρκειας σχέσεις βασισμένες στην αλληλεγγύη, την εμπιστοσύνη και τον αμοιβαίο σεβασμό, αρχές οι οποίες συντελούν στην προώθηση και ανάπτυξη του Δίκαιου Εμπορίου. Όποτε είναι δυνατόν οι παραγωγοί υποβοηθούνται με προκαταβολή χρημάτων ακόμη και πριν την εποχή συγκομιδής ή παραγωγής.

Κτίσιμο ικανότητας

Το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο αποτελεί ένα μέσο για την ανάπτυξη της ανέξαρτησίας των παραγωγών. Οι σχέσεις μέσω του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου παρέχουν συνέχεια, κατά τη διάρκεια της οποίας οι παραγωγοί και οι οργανισμοί προώθησής τους μπορούν να βελτιώσουν τις διοικητικές τους ικανότητες και την πρόσβασή τους σε νέες αγορές.

Παραγωγή

Τα αγαθά του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου πρέπει να παράγονται σύμφωνα με συγκεκριμένα πρότυπα περιβαλλοντικά, υγείας και ασφάλειας:

Για συνεταιρισμούς μικρών αγροτών:

• Δημοκρατική δομή που να επιτρέπει σε όλα τα μέλη να συμμετέχουν στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων του συνεταιρισμού.

Για φυτείες και εργοστάσια:

• Αξιοπρεπείς μισθούς, τουλάχιστον τους κατώτερους σύμφωνα με το νόμο.
• Επαρκή στέγαση.
• Τα ελάχιστα όρια υγιεινής και ασφάλειας.
• Το δικαίωμα να συμμετέχουν σε εμπορικά σωματεία.

Για τις παραγωγές όλων των ειδών:

• Καμία παιδική ή καταναγκαστική εργασία.
• Προγράμματα για περιβαλλοντική σταθερότητα.

Εμπόριο

• Οι όροι συναλλαγής του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου πρέπει να περιλαμβάνουν:
• Τιμή που να καλύπτει το κόστος παραγωγής
• Κοινωνική ασφάλεια που να βελτιώνει τις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης με την επανεπένδυση ενός ποσοστού από τα κέρδη για την ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας
• Τμηματική πληρωμή με προκαταβολή για να αποτραπεί η χρεοκοπία των μικρών παραγωγικών οργανισμών
• Συμβόλαια που να επιτρέπουν το μακροχρόνιο σχεδιασμό της παραγωγής.

Διασφάλιση των αρχών του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου

Οι αρχές του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου ενισχύονται από τον διεθνή οργανισμό I.F.A.T. (International Federation of Alternative Trade). Πρόκειται για έναν ανεξάρτητο, παγκόσμιο οργανισμό προστασίας και ελέγχου που ιδρύθηκε για να διασφαλίσει ένα πιο δίκαιο διεθνές εμπόριο στις επικρατούσες εμπορικές αγορές.