Σουηδία: παράδειγμα μοντέλου οικονομίας

Οι Σουηδοί καταφέρνουν να ελκύουν τα βλέμματα Ευρωπαίων σοσιαλδημοκρατών: από τους Βρετανούς Εργατικούς και τις πρόσφατες εκλογές τους, τους Γερμανούς υπεύθυνους στο υπουργείο Παιδείας, μέχρι το νέο ΠΑ.ΣΟ.Κ. Η κριτική του μοντέλου από φιλελεύθερα αμερικανικά ινστιτούτα δεν φαίνεται να αφορά τα ευρωπαϊκά δεδομένα.

Πώς όμως συνεχίζουν να τα καταφέρνουν σε ένα παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο που ισοπεδώνει τα πάντα;

Η Σουηδία παραμένει προσκολλημένη στο μοντέλο της υψηλής φορολόγησης, των υψηλών κοινωνικών δαπανών στα πλαίσια του κοινωνικού κράτους. Υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, ποσοστό ανεργίας στο 4% και πλεονασματικοί προϋπολογισμοί, συνοδεύουν «βελούδινες» συνθήκες εργασίας και το πιο οργανωμένο καθεστώς εργατικής προστασίας και νομοθεσίας.

Στη Σουηδία η κοινωνική κινητικότητα είναι από τις υψηλότερες στον κόσμο, η κατανομή του εισοδήματος είναι από τις πλέον εξισορροπημένες και δίκαιες βάσει μιας προοδευτικής φορολογικής κλίμακας και μιας απέχθειας προς τους προκλητικά υψηλούς μισθούς στελεχών εταιρειών.

Ο συνδυασμός υψηλής παραγωγής, υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης και εξειδίκευσης, αναγκάζουν εγχώριες εταιρείες όπως τη Volvo και την Ericsson να παραμένουν στη χώρα. Κι όχι μόνο αυτό: μεγάλες ξένες εταιρείες επενδύουν στη Σουηδία.

Οι Σουηδοί ξοδεύουνε, φορολογούνται και, τελικά, ευημερούνε. Τα στοιχεία του ΟΟΣΑ δεν λένε κάτι διαφορετικό. Οι στατιστικές αναλύσεις αποδεικνύουν τα ίδια.

Η βαθιά πίστη στη δικαιοσύνη είναι μέρος της ανατροφής των Σουηδών. Μόνο δίκαιες κοινωνίες μπορούν να είναι ταυτόχρονα και δυναμικές. Το μυστικό στην σοσιαλδημοκρατική σκέψη είναι το βάρος που δίνεται στην ανατροφή των παιδιών. Από νωρίς αποθαρρύνονται φυλετικές και ταξικές διαφορές. Το δίχτυ προστασίας αγκαλιάζει, χωρίς να πνίγει, τους Σουηδούς από την ηλικία του ενός (1) έτους.

Ο γονείς παίρνουν άδεια πατρότητας και μητρότητας για 18 μήνες (!) με ύψος αποδοχών στο 80% του μισθού τους. Και κάθε παιδί δικαιούται καθημερινής φροντίδας σε παιδικό σταθμό μόλις γίνει 18 μηνών. Εικόνα από Σοβιετική Ένωση; Μάλλον από το μέλλον: κάθε εργαζόμενος σε παιδικό σταθμό διαθέτει πτυχίο Πανεπιστημίου Παιδαγωγικής κατεύθυνσης.

Μόνο το 3% των παιδιών στη Σουηδία είναι φτωχά. Η άσκηση βίας σε παιδιά απαγορεύτηκε πριν 30 χρόνια. Και οι ρυθμοί γεννήσεων αυξάνονται. Ε ναι, τέτοιες κοινωνίες παράγουν ανάπτυξη η οποία δεν βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στον άκριτο ανταγωνισμό της αγοράς, αλλά σε έναν συνδυασμό υγιούς εμπορικού ανταγωνισμού και καλλιέργειας εμπιστοσύνης και επένδυσης στο κοινωνικό κεφάλαιο.

Οι όποιες "συντηρητικές" προτάσεις από κόμματα για μείωση των φόρων στη Σουηδία απλά έπεσαν στο κενό. Εξάλλου οι συντηρητικοί Με τη μεσαία τάξη στο τιμόνι, η ασφάλεια που παρέχει η κοινωνία θέτει εγγυήσεις για τις αλλαγές οι οποίες απαιτούνται στην παγκοσμιοποιημένη αγορά. Κοινό πιστέυω είναι ότι η ανασφάλεια θέτει τους εργαζόμενους σε άμυνα. Παρέχοντας ασφάλεια επιτυγχάνεται συνεργασία μεταξύ των κοινωνικών φορέων, των εργαζόμενων, του κράτους, των επιχειρηματιών.

Ωστόσο, όπως σε κάθε κοινωνία, έτσι και σε αυτή της Σουηδίας, οι πολίτες ασκούν κριτική. Απαιτούν βελτιώσεις στις παρεχόμενες υπηρεσίες του κράτους, αύξηση των δασκάλων στα σχολεία, των παροχών σε περιοχές που κατοικούν μετανάστες. Ζητούν αλλαγές για την αντιμετώπιση των αναγκών μερίδας πληθυμού που γερνάει.

Οφείλουμε να εξετάσουμε προσεκτικότερα την προοπτική έμπνευσής μας από το σουηδικό οικονομικό μοντέλο προσαρμόζοντάς το στα δεδομένα μιας παγκοσμιοποιημένης αγοράς, μιας κοινωνίας που βασίζεται στη γνώση και τη δικαιοσύνη.

Υ.Γ. Το αρχικό κείμενο με τίτλο "Η βαθιά υπόκλιση στο σουηδικό κοινωνικό μοντέλο" τροποποιήθηκε και εμπλουτίστηκε για το ::::OPEN:::: μετά από σχετικά σχόλια που έλαβα.