Το «νέο μεγάλο παιχνίδι»

Αποσπάσματα απο το άρθρο-συνέντευξη με τον Αχμέντ Ρασίντ:

- Εάν υπήρχε μεγαλύτερη ενότητα μεταξύ των υπερδυνάμεων, ασφαλώς η πηγή θα ήταν πιο αδύναμη. Αλλά νομίζω ότι ο σπουδαιότερος λόγος για την αλματώδη άνοδο της τρομοκρατίας είναι η εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ. Το Ιράκ κατέστησε ισχυρότερη την Αλ Κάιντα γιατί της επέτρεψε να ανοίξει ένα καινούριο μέτωπο στον πόλεμο εναντίον της Αμερικής στη Μέση Ανατολή και, ταυτόχρονα, αύξησε τον αντιαμερικανισμό σε όλον το μουσουλμανικό κόσμο.

- Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα μαντράσα υποστήριξαν τους Ταλιμπάν. Είναι γεγονός ότι, σε περιόδους κρίσης, έκλειναν και έστελναν όλους τους φοιτητές τους να πολεμήσουν στο πλευρό των Ταλιμπάν. Το πρόβλημα με το Πακιστάν είναι ότι τα περισσότερα από τα μαντράσα του είναι μια χαρά και δεν έχουν σχέση με στρατιωτικές δραστηριότητες. Αλλά κάποια ελέγχονται από εξτρεμιστές ισλαμιστές που πολεμούν στο Κασμίρ, με τους Ταλιμπάν κ.λπ. Αυτά τα στρατιωτικά γκρουπ είναι αυτά που έδωσαν στρατιωτικό χαρακτήρα στα μαντράσας και τα κατέστησαν επικίνδυνα.

- Είναι αληθές ότι όλες οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις έχουν κάνει μεγάλα λάθη στην περιοχή (ΗΠΑ, Σοβιετικοί, Βρετανία). Αλλά το μείζον ιστορικό θέμα για τη δημιουργία της Αλ Κάιντα ήταν η εγκατάλειψη του Αφγανιστάν στην τύχη του μετά την απόσυρση των Σοβιετικών, το 1989. Αγνοώντας τότε η Δύση το Αφγανιστάν, αγνοήθηκαν οι χιλιάδες των μαχητών που η ίδια συγκέντρωσε στην περιοχή για να πολεμήσει τους Σοβιετικούς. Δεν υπήρξε απολύτως καμία πολιτική που να τους αφορά. Κάπως έτσι, το Αφγανιστάν κατέληξε να είναι ένα διαλυμένο κράτος. Θα έλεγα ότι αυτός είναι ο σημαντικότερος λόγος για την κατάσταση που έχει προκύψει.

- Στο «Μεγάλο παιχνίδι» του 19ου αιώνα, η Ρωσία και η Βρετανία χρησιμοποιούσαν τα κράτη της Κεντρικής Ασίας σαν πιόνια στις προσπάθειές τους να υπερισχύσουν η μία της άλλης, αυξάνοντας την επιρροή τους. Αλλά τότε επρόκειτο για μια ξεκάθαρη, αυθεντική σύγκρουση για την εξουσία. Σήμερα όμως το παιχνίδι έχει αλλάξει. Οι ηγέτες των κεντρασιατικών καθεστώτων αρνούνται να γίνουν πιόνια των υπερδυνάμεων ενώ οι ισλαμιστές μαχητές παίζουν ένα παιχνίδι εντελώς διαφορετικό. Οσο για τις υπερδυνάμεις, αυτές πλέον βρίσκονται στο έλεος των γεωπολιτικών «ανέμων» που οι ίδιες απελευθέρωσαν αλλά τώρα πλέον έχουν ξεφύγει από τον έλεγχό τους και «φυσούν» εναντίον τους. Ταυτόχρονα, υπάρχουν πολύ περισσότερα θέματα που είναι «ανοικτά»: το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, οι αγωγοί, ο ισλαμικός φονταμενταλισμός, η δημοκρατία. Το «Νέο μεγάλο παιχνίδι» είναι μεγαλύτερο τόσο σε δύναμη όσο και σε αριθμό παικτών. Κι αυτοί οι παράγοντες το καθιστούν ακόμη πιο επικίνδυνο για την παγκόσμια ειρήνη...

Ahmed Rashid
AsiaSource Interview with Ahmed Rashid
The New York Review of Books: Ahmed Rashid
Understanding Contemporary Afghanistan

και μια...
...Πρόταση για το όπιο του Αφγανιστάν