Περί ανωνυμίας και λογοκρισίας διευκρινίσεις (Β’ ΜΕΡΟΣ: Ψευδωνυμία)

(Είναι φανερό ότι στις συζητήσεις περί «ανωνυμίας», «ψευδωνυμίας», «λογοκρισίας», «ρυθμίσεων», «αυτορυθμίσεων» και «δεοντολογίας» στα ιστολόγια, πολλές φορές επικρατεί η πλήρης σύγχυση. Λογικό, ως ένα σημείο, αν σκεφτεί κανείς ότι αφ’ ενός το φαινόμενο είναι πολύ καινούργιο και αφ’ ετέρου διότι ΟΥΤΕ και σε άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής είναι ξεκάθαρα τα πράγματα. Γι’ αυτό το λόγο είναι αναγκαίο να ξεκαθαριστούν τουλάχιστον οι όροι όσο γίνεται περισσότερο).

Α’ Μέρος: Τι εννοούμε όταν λέμε Ανωνυμία στα ιστολόγια;

Β’ Μέρος: Τι εννοούμε όταν λέμε Ψευδωνυμία στα ιστολόγια;

1. Ψευδωνυμία: η χρήση ψευδωνύμου (nick name)
2. ψευδώνυμο το [psevδónimo] O41 : το πλαστό όνομα με το οποίο εμφανίζεται κάποιος (συγγραφέας, καλλιτέχνης, επαναστάτης κτλ.), όταν θέλει να κρύψει την πραγματική του ταυτότητα: Kαλλιτεχνικό / λογοτεχνικό / φιλολογικό / επαναστατικό / συνωμοτικό ~. Eξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με ~. Ποιος κρύβεται πίσω από το ~ «Eύβουλος»; Tο «Oδυσσέας Eλύτης» είναι ~ του Oδυσσέα Aλεπουδέλη. [λόγ. < γαλλ. pseudonyme < αρχ. επίθ. ψευδώνυμος] Λεξικό Τριανταφυλλίδη
3. Σε εκείνους που κατά παράδοση πλέον χρησιμοποιούν ΠΛΑΣΤΟ ΟΝΟΜΑ (συγγραφέας, καλλιτέχνης, επαναστάτης κτλ.), συγκαταλέγεται και ο Ιστολόγος.
4. Η χρήση ΠΛΑΣΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ / ΨΕΥΔΩΝΥΜΟΥ δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως ΠΛΑΣΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ πράγμα το οποίο συνιστά αδίκημα. Ο ΨΕΥΔΩΝΥΜΟΣ οφείλει να αποκαλύπτει το πραγματικό όνομα εάν του ζητηθεί από ελεγκτικές αρχές. Επίσης δεν μπορεί να υπογράφει επίσημα έγγραφα με το ψευδώνυμό του. Πράξεις ή δηλώσεις που έχουν υπογραφεί με ψευδώνυμο είναι ΑΚΥΡΕΣ.
5. Όμως… Τα πνευματικά δικαιώματα που απορρέουν από έργο το οποίο υπογράφεται με ψευδώνυμο ισχύουν πλήρως για τον φέροντα το ψευδώνυμο (αρκεί να μπορεί να το αποδείξει).
6. Η παράδοση της χρήσης ΠΛΑΣΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ / ΨΕΥΔΩΝΥΜΟΥ στο διαδίκτυο είναι μια ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ και όχι ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ή ΠΟΛΙΤΙΚΗ. Τα λεγόμενα nick names εμφανίστηκαν ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ με το διαδίκτυο (ακριβέστερα: με την πρώτη διασύνδεση υπολογιστή με υπολογιστή) από τους πληροφορικάριους της εποχής. Από εκεί πέρασαν στις email διευθύνσεις, αργότερα στα chat-rooms και στα for a και έφτασαν μέχρι και στα ιστολόγια (blogs).
7. Οι «ιδιοκτήτες» ενός ιστολογίου μπορεί να είναι είτε ΕΠΩΝΥΜΟΙ (με το αληθινό τους, δηλαδή, ονοματεπώνυμο) είτε ΨΕΥΔΩΝΥΜΟΙ. Τεχνικά δεν υπάρχει η δυνατότητα να είναι ΑΝΩΝΥΜΟΙ καθώς τους ζητείται απαραιτήτως ένα ΟΝΟΜΑ (αληθινό ή ψευδές) για να δημιουργήσουν ένα ιστολόγιο.
8. Ενας χρήστης του διαδικτύου μπορεί να έχει ΕΝΑ ή ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΨΕΥΔΩΝΥΜΑ. Αντίστοιχα μπορεί να έχει ένα ή περισσότερα ιστολόγια με ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ψευδώνυμα.
9. Ο χρήστης μπορεί ΚΑΙ να δημοσιεύει ΠΟΣΤ στο ιστολόγιο του αλλά ΚΑΙ να σχολιάζει κάτω από ΠΟΣΤ τρίτων με ένα ή ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ψευδώνυμα.
10. Ακραία χρήση ΨΕΥΔΩΝΥΜΩΝ (και μάλιστα πολλαπλών) για παρενόχληση, εξύβριση, απειλή τρίτου προσώπου ονομάζεται: trolling.
11. Δεν υπάρχει νομοθετική πρόβλεψη για τη δίωξη του trolling στο διαδίκτυο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι παράνομες πράξεις που τελούνται με την «κάλυψη» ενός ψευδωνύμου δεν διώκονται!!!
12. Οι ΑΝΩΝΥΜΟΙ ΣΧΟΛΙΑΣΤΕΣ δεν ταυτίζονται με τα λεγόμενα ΤΡΟΛ. Ενας «ανώνυμος» ΔΕΝ είναι πάντοτε ΤΡΟΛ και ένα ΤΡΟΛ δεν είναι πάντοτε «ανώνυμο» (συνήθως είναι ΨΕΥΔΩΝΥΜΟ ή έχει ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΨΕΥΔΩΝΥΜΑ).
13. Χονδρικά οι ΨΕΥΔΩΝΥΜΟΙ ιστολόγοι χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
1. Σε εκείνους που δεν κρύβουν την πραγματική τους ταυτότητα, είναι δηλαδή γνωστοί και με το πραγματικό τους όνομα ή το πρόσωπο. Εχουν δηλαδή άμεσα ή έμμεσα γνωστοποιήσει το σύνολο της υπόστασής τους.
2. Σε εκείνους που δημιουργούν μια Persona ή οποία είναι διαφορετική από την πραγματική τους ταυτότητα και προσωπικότητα.
14. Πέρα από τις δύο παραπάνω κατηγορίες υπάρχουν και οι:
1. Χρήστες με πολλαπλά ΨΕΥΔΩΝΥΜΑ, άλλα σταθερά και άλλα ευκαιριακά.
2. Οι ευκαιριακοί ΨΕΥΔΩΝΥΜΟΙ που υιοθετούν ένα ΠΛΑΣΤΟ ΟΝΟΜΑ όταν π.χ. θέλουν να εμπλακούν σε ένα flame-war.
3. Οσοι μετέρχονται ΠΛΑΣΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑΣ. Υιοθετούν δηλαδή το ΟΝΟΜΑ (ή το ΨΕΥΔΩΝΥΜΟ) ενός ΥΠΑΡΚΤΟΥ προσώπου για το βλάψουν.
4. Εκείνοι που χρησιμοποιούν το ΙΔΙΟ ΨΕΥΔΩΝΥΜΟ στα ιστολόγια ΚΑΙ σε άλλους τομείς της ζωής τους (π.χ. στη συγγραφή, τη δημοσιογραφία, τις τέχνες)
15. Η ΨΕΥΔΩΝΥΜΙΑ (όπως και η ανωνυμία) υποστηρίζεται ως ΤΕΧΝΙΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ που παρέχεται σε ΚΑΘΕ χρήστη που θέλει να δημιουργήσει ένα ιστολόγιο ή να σχολιάσει σε ένα άλλο ιστολόγιο (τουλάχιστον από τις πιο δημοφιλείς πλατφόρμες δημιουργίας ιστολογίων).
16. Ο «ιδιοκτήτης» ενός ιστολογίου ΔΕΝ ΕΧΕΙ την ΤΕΧΝΙΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ να ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ ΨΕΥΔΩΝΥΜΑ ΣΧΟΛΙΑ. (Αντίθετα, μπορεί να ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ τα ΑΝΩΝΥΜΑ σχόλια).. Μπορεί όμως να αποκλείει χρήστες που προέρχονται/έχουν συγκεκριμένη IP.
17. Ο «ιδιοκτήτης» ενός ιστολογίου ΕΧΕΙ την ΤΕΧΝΙΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ (άρα ΚΑΙ το δικαίωμα) να ΕΠΙΛΕΓΕΙ ποια ΣΧΟΛΙΑ θα δημοσιευτούν είτε αυτά είναι ανώνυμα είτε ψευδώνυμα είτε και επώνυμα. Τεχνικά και νομικά δεν υπάρχει θέμα ΚΑΤΑΧΡΗΣΗΣ ή ΟΧΙ αυτού του δικαιώματος.
18. Η Κατάχρηση του δικαιώματος επιλογής δημοσίευσης σχολίων είναι καθάρα ΗΘΙΚΟ ή ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΚΟ ζήτημα.
19. Η ΨΕΥΔΩΝΥΜΙΑ προστατεύεται από τους ΝΟΜΟΥΣ (διεθνείς και εθνικούς) χωρίς όμως να επιβάλλεται. (εφόσον ΔΕΝ χρησιμοποιείται για εγκληματικούς σκοπούς).
20. Η ΨΕΥΔΩΝΥΜΙΑ δεν «προστατεύει» τον χρήστη (από τον νόμο) σε περιπτώσεις παραβίασης των νόμων (π.χ. περί συκοφαντικής δυσφήμισης).
21. Κι όμως (όπως και ανωνυμία): ΤΕΧΝΙΚΑ η ΨΕΥΔΩΝΥΜΙΑ ΔΕΝ υφίσταται. Τα πάντα καταγράφονται, το λιγότερο σε έναν διακομιστή (server) και είναι σχετικά απλό να βρεθεί η πραγματική ταυτότητα ενός χρήστη.