Ο κυνικός διαφημιστής

Το έχουμε διαπιστώσει δεκάδες φορές, οπότε άλλη μία δεν βλάπτει. Οι διαφημιστικές εταιρείες σήμερα επενδύουν στο μέλλον της ελεύθερης αγοράς προσλαμβάνοντας την αφρόκρεμα των πιο κυνικών ανθρώπων ανάμεσά μας. Και γι' αυτή τη μοναδικά απάνθρωπη κι αμοραλιστική στάση τους ανταμείβονται από την αγορά πλουσιοπάροχα -ίσως πιο πλουσιοπάροχα από οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα της λεγόμενης «επικοινωνίας». Αυτό συμβαίνει γιατί η διαφήμιση καταχωρείται στις ριψοκίνδυνες εργασίες ή γιατί είναι μια επαχθής δουλειά;

Σ' ένα πρώτο επίπεδο η διαφήμιση είναι ένας ελκυστικός κλάδος που ασχολείται με την προώθηση προϊόντων. Εξαιρώντας κανείς τα εξαντλητικά ωράρια εργασίας, το εξοντωτικό καθεστώς ανταγωνισμού, την ανασφάλεια και το άλγος που συνεπάγονται όλα αυτά, αναφορικά με τη διαφήμιση και το μάρκετινγκ μόνο εγκωμιαστικά λόγια ακούμε. Γύρω από το επάγγελμα υπάρχει μια αύρα ζωντάνιας και ευμάρειας, τα γραφεία είναι γεμάτα καλοντυμένο νεαρόκοσμο που μιλά με νεολογισμούς, η κουβέντα γίνεται μπρέιν στόρμινγκ, ο στόχος τάργκετ και ούτω καθεξής. Είναι εύλογο, επομένως, κάθε φιλόδοξος νέος να απαντά θετικά στο ενδεχόμενο απασχόλησής του σε μια διαφημιστική επιχείρηση με μεγάλες ώς τεράστιες οικονομικές προοπτικές. Συχνά δεν χρειάζεται ούτε καν απολυτήριο Λυκείου για να γίνεις διαφημιστής.Σ' ένα δεύτερο επίπεδο, η διαφήμιση, όπως όλα τα σύγχρονα επαγγέλματα που ασχολούνται με την αγορά, είναι ένας τομέας με μεγάλη ευθύνη, υπερβολικές απαιτήσεις και τρομερό ρίσκο. Οι υψηλά ιστάμενοι θα σου ξεκαθαρίσουν από την αρχή ότι απ' τους εκατοντάδες απασχολούμενους μόνο μια χούφτα θα κατορθώσει πραγματικά να πλουτίσει και ότι οι υπόλοιποι θα συνεχίσουν να παρηγορούνται με υποσχέσεις και μικρο-επιβραβεύσεις. Εμμεσα γίνεται από τους πάντες η παραδοχή ότι αυτός είναι ο ανταγωνισμός: ένας διαρκής αγώνας, ένας πόλεμος όλων εναντίον όλων -όσο για τους πολλούς- εκείνοι πρέπει να συμφιλιωθούν με την ιδέα της ήττας τους από τους λίγους.Στο τελευταίο επίπεδο, το εν λόγω επάγγελμα είναι μια ανεξέλεγκτη δράση που επιτίθεται στην ίδια τη φύση του ανθρώπου. Κανένα σύστημα αξιών, καμία αναστολή δεν μπορεί να ανακόψει την πορεία που έχει πάρει η διαφήμιση στις μέρες μας. Γι' αυτήν τα πάντα μπορούν να γίνουν υλικό της, τίποτα δεν είναι αρκετά ιερό ώστε να αποκλειστεί από το πλουραλιστικό της σύμπαν. Η διαφήμιση είναι η κακομαθημένη μας μικρή αδελφή. Ο,τι μας ζητήσει της το προσφέρουμε. Με τη διαφορά, όμως, ότι η μικρή έχει ενηλικιωθεί τώρα και τόσο οι απαιτήσεις όσο και τα μέσα που χρησιμοποιεί για να τις ικανοποιήσει είναι απαράδεκτα. Πρέπει κανείς να εχθρεύεται τον άνθρωπο ή εν πάση περιπτώσει να μην έχει καμία εμπιστοσύνη στην αντίληψη των ζωντανών, για να προσπαθεί να τους πουλήσει τα πάντα μέσω του σεξ. Πρέπει κανείς να μισεί τη συνείδηση, όταν έχει κάνει επάγγελμά του το ψέμα. Και πρέπει να είναι εξαιρετικά κυνικός εκείνος που λέγοντας «εγώ κάνω τη δουλειά μου», συμβάλλει καθημερινά με τη δουλειά του στη δημιουργία ενός πιο άδικου, πιο ψεύτικου και λιγότερο ζωντανού κόσμου. Οι επαγγελματίες του χώρου αυτού σού λένε: Αναγκαζόμαστε, δεν είναι επιλογή μας να αναδεικνύουμε ή να επινοούμε ό,τι χειρότερο υπάρχει στα σκουπίδια της ανθρωπότητας - αφού αυτό πουλάει! Λάθος: πουλάει ό,τι προωθείτε εσείς. Αν εσείς δεν ευαισθητοποιηθείτε πρώτοι, ο κόσμος δεν θα μάθει, θα συνεχίσει να εξαπατάται ως θύμα. Δυστυχώς, όμως, για ζητήματα αυτής της υφής κανείς δεν μιλά και κανείς δεν διαμαρτύρεται, πόσω μάλλον οι γκουρού του κλάδου, οι οποίοι τον ανθρωπισμό τους τον θυμούνται μόνο όταν είναι να πουλήσουν ή να αμυνθούν σε κάποιο σεμινάριό τους. Κι όπως όλα δείχνουν, το πιο απίθανο γεγονός της αρχής του 21ου αιώνα είναι μια μαζική απεργία των διαφημιστών.

ΜΑΝΩΛΗΣ ΑΝΔΡΙΩΤΑΚΗΣ
www.andriotakis.gr

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 25/01/2005