INCLUSIVE DEMOCRACY

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
I. Η απώτερη αιτία της σημερινής πολυδιάστατης κρίσης (οικονομικής, οικολογικής, πολιτικής, κοινωνικής, πολιτισμικής) είναι η συγκέντρωση εξουσίας/δύναμης στα χέρια διαφόρων ελίτ την οποία παράγει και αναπαράγει η δυναμική του συστήματος της οικονομίας της αγοράς (στη σημερινή διεθνοποιημένη μορφή του) και το πολιτικό του συμπλήρωμα, η δήθεν δημοκρατία που στηρίζεται στις αντιπροσωπευτικές μορφές διακυβέρνησης. Δηλαδή, το οικονομικό και πολιτικό σύστημα που αναδύθηκε αρχικά στην Ευρώπη, δύο μόλις αιώνες πριν.
II. Το ξεπέρασμα επομένως της χρόνιας κρίσης που άρχισε με την ανάδυση αυτού του συστήματος και επιδεινώθηκε τελευταία με τη διεθνοποίηση της οικονομίας της αγοράς δεν είναι δυνατό μέσα από τη μεταρρύθμιση του συστήματος, όπως ουτοπικά ισχυρίζονται οι οπαδοί της κοινωνίας των πολιτών και τα Πράσινα κόμματα και οργανώσεις, που σε τελική ανάλυση λειτουργούν σαν απολογητές του συστήματος. Το ξεπέρασμα της κρίσης είναι δυνατό μόνο με τη δημιουργία ενός νέου τρόπου πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης που εξασφαλίζει την ισοκατανομή εξουσίας/δύναμης μεταξύ όλων των πολιτών σε όλα τα επίπεδα (πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτισμικό). Η Περιεκτική Δημοκρατία αποτελεί επομένως όχι απλώς μια νέα ουτοπία αλλά ένα νέο τρόπο κοινωνικής οργάνωσης που διασφαλίζει την ισοκατανομή εξουσίας/δύναμης σε όλα τα επίπεδα και επομένως το οριστικό ξεπέρασμα της πολυδιάστατης κρίσης. Ο τελικός στόχος ειναι η δημιουργία μιας δημοκρατικής παγκόσμιας «τάξης» βασισμένης στις συνομοσπονδίες Περιεκτικών Δημοκρατιών των λαών που θ’ αντικαταστήσουν τις ιεραρχικές παγκόσμιες τάξεις του παρόντος και του παρελθόντος.
III. Η Περιεκτική Δημοκρατία αποτελεί την ανώτερη μορφή δημοκρατίας εφόσον εξασφαλίζει τις θεσμικές προϋποθέσεις για την πολιτική (η άμεση) δημοκρατία, την οικονομική δημοκρατία, την δημοκρατία στο κοινωνικό επίπεδο, και την οικολογική δημοκρατία. Στο υποκειμενικό επίπεδο, η Περιεκτική Δημοκρατία θεμελιώνεται στη συνειδητή επιλογή των πολιτών για αυτονομία και όχι σε δόγματα, θρησκείες και ανορθολογικά συστήματα ή κλειστά θεωρητικά συστήματα που δεν επιτρέπουν την αμφισβήτηση, το θεμέλιο της δημοκρατίας.
IV. Η πολιτική δημοκρατία συνεπάγεται τη δημιουργία θεσμών άμεσης δημοκρατίας στο πολιτικό επίπεδο για την άμεση λήψη αποφάσεων μέσω των συνελεύσεων των πολιτών στο τοπικό επίπεδο που συνομοσπονδιοποιουνται σε περιφερειακό, εθνικό, και τελικά σε ηπειρωτικό και παγκόσμιο επίπεδο και απαρτίζονται από άμεσα ανακλητούς (από τις δημοτικές συνελεύσεις) εντολοδόχους. Η λειτουργία των περιφερειακών, εθνικών και συνομοσπονδιακών συνελεύσεων είναι μόνο να εφαρμόζουν και συντονίζουν τις αποφάσεις των δημοτικών συνελεύσεων. Η πολιτική δημοκρατία εξασφαλίζει δηλαδή την επανενσωμάτωση της κοινωνίας με την πολιτεία και αντικαθιστά το κράτος ως χωριστή εξουσία πάνω στους πολίτες που μετατρέπει, στην ουσία, τους πολίτες σε υπηκόους.
V. Η οικονομική δημοκρατία συνεπάγεται τη δημιουργία θεσμών κοινοκτη-μοσύνης των πλουτοπαραγωγικών πηγών (δηλαδή των πηγών κοινωνικού πλούτου) και συλλογικού έλεγχου από τους δήμους, δηλαδή τις συνελεύσεις των πολιτών. Το σύστημα της οικονομίας της αγοράς που έχει οδηγήσει στη σημερινή πελώρια συγκέντρωση πλούτου στα χέρια των ολίγων, την ανεργία, την υποαπασχόληση, την ανασφάλεια, την καταρράκωση των κοινωνικών υπηρεσιών καθώς και την οικολογική καταστροφή αντικαθίσταται από νέους θεσμούς δημοκρατικού ελέγχου των μέσων παραγωγής με στόχο την ικανοποίηση των βασικών αναγκών όλων των πολιτών, καθώς και την ελευθερία επιλογής του ατόμου ως προς την ικανοποίηση των μη βασικών αναγκών του, σύμφωνα με τις επιλογές του για εργασία/ελεύθερο χρόνο. Η οικονομική δημοκρατία εξασφαλίζει δηλαδή την επανενσωμάτωση της κοινωνίας με την οικονομία και αντικαθιστά τη χρηματική οικονομία και τις δυνάμεις της αγοράς, οι οποίες διαχωρίζουν τους πολίτες σε προνομιούχους, που υπερκαλύπτουν κάθε πραγματική η φανταστική ανάγκη τους, και μη προνομιούχους που είναι σε αδυναμία να καλύψουν ακόμη και τις βασικές ανάγκες τους.
VI. Η δημοκρατία στο κοινωνικό επίπεδο συνεπάγεται τη δημιουργία θεσμών αυτοδιεύθυνσης στα εργοστάσια, τα γραφεία και γενικότερα τους τόπους παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των πολιτιστικών -ΜΜΕ, τέχνες κλπ, καθώς και τους τόπους εκπαίδευσης. Τα συμβούλια των εργαζομένων/φοιτητών κλπ εξασφαλίζουν την αυτοδιεύθυνση των τόπων παραγωγής, εκπαίδευσης κλπ με βάση τους γενικούς στόχους που θέτουν οι δημοτικές συνελεύσεις και τις προτιμήσεις των πολιτών ως παραγωγών αλλά και ως καταναλωτών. Ένα υπόδειγμα το οποίο περιγράφει γενικά πως θα μπορούσε να λειτουργήσει μια οικονομική δημοκρατία και ειδικότερα πως θα μπορούσαν να παίρνονται οι αποφάσεις των πολιτών ως μελών των δημοτικών συνελεύσεων σε σχέση με τις αποφάσεις των πολιτών ως μελών των αυτοδιευθυνόμενων οργάνων περιγράφεται στο τ. 2 του Περιοδικού Δημοκρατία και Φύση και λεπτομερέστερα στο βιβλίο Περιεκτική Δημοκρατία (Καστανιώτης, 1999), κεφ. 6.
VII. Η οικολογική δημοκρατία συνεπάγεται τη δημιουργία θεσμών και κουλτούρας που εξασφαλίζουν την επανενσωμάτωση της Κοινωνίας στη Φύση. Αυτό σημαίνει ότι στόχος της οικονομικής δραστηριότητας δεν είναι η σημερινή οίκο-καταστροφική «ανάπτυξη» που επιβάλλουν οι επιταγές του ανταγωνισμού και του κέρδους αλλά η ικανοποίηση των αναγκών όλων των πολιτών κατά τρόπο που εξασφαλίζει την πραγματική ποιότητα ζωής που μόνο η αρμονική σχέση Κοινωνίας και Φύσης μπορεί να επιφέρει. Η οικολογική δημοκρατία είναι επομένως αδύνατο να επιτευχθεί στο σημερινό σύστημα της οικονομίας της αγοράς και τη συνακόλουθη «οικονομία ανάπτυξης», αλλά ούτε και σε ένα σύστημα που έχει επίσης στόχο την ανάπτυξη, όπως το συγκεντρωτικό σύστημα του τ. «υπαρκτού σοσιαλισμού».VIII. Η Περιεκτική Δημοκρατία δεν είναι ούτε το αποτέλεσμα των δυνατοτήτων που δημιουργούν κάποιοι «νόμοι» ή «τάσεις» κοινωνικής εξέλιξης που δήθεν επιβάλλει η Ιστορία ή η Φύση, αλλά ούτε απλώς άλλη μια ουτοπία, σαν αυτές που διακηρύσσονται στον ελευθεριακό χώρο. Η Περιεκτική Δημοκρατία επομένως είναι ασύμβατη με κάθε κλειστό θεωρητικό σύστημα και φυσικά κάθε είδος θρησκευτικού (ή μη) ανορθολογισμού . Η Περιεκτική Δημοκρατία αποτελεί τη σύνθεση αλλά και την υπέρβαση των κινημάτων για τον σοσιαλισμό, τη δημοκρατία και την αυτονομία καθώς και των νέων κοινωνικών κινημάτων για την ισότητα ανεξάρτητα από φύλο, φυλή, εθνότητα κλπ.
IX. Η μετάβαση στη Περιεκτική Δημοκρατία προϋποθέτει τη δημιουργία ενός μαζικού κινήματος σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και τελικά ηπειρωτικό και παγκόσμιο επίπεδο με στόχο την αντικατάσταση του συστήματος της αγοράς και της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας με θεσμούς πολιτικής, οικονομικής, και οικολογικής δημοκρατίας καθώς και δημοκρατίας στο κοινωνικό επίπεδο. Το κίνημα αυτό παρεμβαίνει σε όλα τα επίπεδα (πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, οικολογικό, πολιτιστικό) με στόχο τη δημιουργία νέων θεσμών και κουλτούρας. Η παρέμβαση αυτή δεν εκδηλώνεται απλώς με τη δημιουργία εναλλακτικών μορφών ατομικής ή συλλογικής ζωής («δια του παραδείγματος»), άμεσης δράσης, ή συμμετοχής στις τοπικές εκλογές αλλά με τον συνδυασμό όλων αυτών (και άλλων παρόμοιων) των μορφών δράσης -προϋποτιθέμενου όμως ότι όλες αυτές οι δραστηριότητες θα εντάσσονται σε ένα περιεκτικό πολιτικό πρόγραμμα ριζικής κοινωνικής αλλαγής για την Περιεκτική Δημοκρατία. Η συμμετοχή στις τοπικές εκλογές (οι μόνες εκλογές που είναι συμβατές με τον στόχο της Περιεκτικής Δημοκρατίας) αποσκοπεί μόνο στη δημιουργία θεσμών και κουλτούρας Περιεκτικής Δημοκρατίας σε κοινωνικά σημαντική κλίμακα. Τελικός στόχος η δημιουργία μιας δυαδικής εξουσίας σε σχέση με το υπάρχον σύστημα, μέσα από τη δημιουργία της μαζικής συνειδητοποίησης που επιφέρει η πάλη για τους νέους θεσμούς καθώς και η ίδια η εγκαθίδρυση των νέων θεσμών. Όταν η πλειοψηφία των πολιτών έχει αποδεχτεί τις αρχές δημοκρατικής οργάνωσης και συμμετέχει μαζικά στους νέους θεσμούς τότε καμία δύναμη δεν μπορεί να σταματήσει τη κατάρρευση του παλιού συστήματος της συγκέντρωσης της εξουσίας/δυναμης στα χέρια των ολίγων, που είναι η αιτία όλων των δεινών για την πλειοψηφία του ανθρώπινου γένους.
X. Ενδιάμεσος στόχος είναι η οικοδόμηση ενός Δικτύου Πολιτών για την Περιεκτική Δημοκρατία που θα στοχεύει στη δημιουργία μιας εναλλακτικής δημοκρατικής συνείδησης, μέσω της πολιτικής παρέμβασης αλλά και των πολιτιστικών δραστηριοτήτων, με τελικό στόχο τη συμβολή στη δημιουργία ενός ευρύτερου πολιτικού κινήματος για τη μετάβαση στη Περιεκτική Δημοκρατία. Ένα πρώτο βήμα στη κατεύθυνση αυτή θα μπορούσε να είναι η δημιουργία ομάδων μελέτης του προτάγματος της ΠΔ, οι οποίες θα παρείχαν την ευκαιρία για την εμβάθυνση της γνώσης των ακτιβιστών στις διάφορες πτυχές του προτάγματος, συμεριλαμβανομένων των κρίσιμων θεμάτων της στρατηγικής και τακτικής.




ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ (Εκδόσεις Καστανιώτη, 1999)