Δημοκρατία με πολίτες on line

Πλανήτης ΓΗ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΛΗΔΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ lidan@enet.gr

Ιντερνετ: Παράθυρο στον κόσμο και εν δυνάμει εργαλείο δημοκρατίαςΜε το πέρασμα των ετών, την αύξηση των χρηστών και την εξοικείωση με την τεχνολογία, το Διαδίκτυο βρίσκει νέους ρόλους και εκτός από εργαλείο ενημέρωσης κι επικοινωνίας, αναδεικνύεται και σε μέσο κοινωνικής οργάνωσης. Μέσα από τις ιστοσελίδες του γεννιέται μια νέα εν δυνάμει εξουσία: ο «on line πολίτης».Πρόκειται για ένα άλλο είδος ακτιβισμού, στο οποίο μπορεί να συμμετέχουν άνθρωποι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους, απαλλαγμένοι από τους συμβατικούς περιορισμούς της γεωγραφίας, της κοινωνικής υποχρέωσης ή της κοινωνικής τάξης. Ερχονται σε επαφή, ανταλλάσσουν απόψεις κι ενδεχομένως αποφασίζουν να συνεργαστούν, από επιλογή και μόνο. Αν και οι δεσμοί τους είναι εικονικοί -δεδομένου ότι ορίζονται από το διαδικτυακό χώρο-, οι ομάδες αυτές μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους μέσω συλλογικής δράσης χωρίς κανένα από τα παραδοσιακά εμπόδια. Οι στόχοι τους μπορεί να είναι απλοί και σχετικά ταπεινοί -όπως για παράδειγμα μια καμπάνια για την τουριστική ανάπτυξη της υπαίθρου- μέχρι πολύ φιλόδοξοι - π.χ. διαμόρφωση κοινωνικού ρεύματος προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση.Η ιστοσελίδα UK Villages ξεκίνησε πριν από τέσσερα χρόνια ως πηγή πληροφοριών για μικρά χωριά και κοινότητες της Βρετανίας. Αυτή τη στιγμή περιέχει κάθε είδους στοιχεία για 31.500 χωριά και πόλεις της χώρας και έχει προσελκύσει 750.000 επισκέπτες το μήνα. Οι χρήστες μιλούν για πράγματα που τους ενδιαφέρουν και η επικοινωνία ενίοτε οδηγεί σε δράση για προώθηση τοπικών ζητημάτων (όπως η διατήρηση ενός ταχυδρομικού καταστήματος ή η αντίδραση στην εγκατάσταση νέων κεραιών κινητής τηλεφωνίας). Η απήχηση του UK Villages είναι τόσο μεγάλη, ώστε το υπουργείο Περιβάλλοντος, Τροφίμων και Γεωργίας ζήτησε από τους διαχειριστές του να πραγματοποιήσουν έρευνες για λογαριασμό του.Οπως επισημαίνει στους «Σάντεϊ Τάιμς» ο καθηγητής Στίβεν Κόουλμαν, του Ινστιτούτου Ιντερνετ της Οξφόρδης, τα δίκτυα πολιτών αναπτύσσονται σε ένα χώρο πέρα από τη διοίκηση και την αγορά, υπηρετώντας την ανάγκη των πολιτών για γνώση που θα τους δώσει τη δυνατότητα μεγαλύτερης δημιουργικότητας, κινητοποίησης και επιρροής. Το Διαδίκτυο τους επιτρέπει να ενώσουν γρήγορα τις δυνάμεις τους και να οργανωθούν σε αποτελεσματικές ομάδες άσκησης πίεσης, που οι κυβερνητικοί φορείς υποχρεώνονται να ακούσουν.Η αποτελεσματικότητα του Ιντερνετ στην αποτύπωση της κοινής γνώμης αποδεικνύεται από σάιτ όπως το Kikass, το οποίο στοχεύει στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των νέων και των κέντρων λήψης αποφάσεων. «Μπορούμε να μάθουμε τις απόψεις 1.000 νέων μέσα σε μισή ή μία ώρα», λέει ο Νιλ Ολμοντ, εκ των υπευθύνων της ιστοσελίδας, «Οι απόψεις αυτές διοχετεύονται στη διαδικασία της διαβούλευσης και μπορούν να οδηγήσουν σε καλύτερες πολιτικές, λαμβάνοντας ουσιαστικά υπόψη τις ανάγκες της γενιάς στην οποία απευθύνονται». Υπό αυτή την έννοια τα on line δίκτυα πολιτών αντιπροσωπεύουν μια άνευ προηγουμένου καθαρή μορφή δημοκρατίας, ανταποκρινόμενα σε πραγματικές και όχι υποτιθέμενες ανάγκες. Η διαφαινόμενη επιτυχία τους οφείλεται στο ότι δημιουργούνται από την ίδια τη λαϊκή βάση, ανεξάρτητα από επίσημους θεσμούς, γραφειοκρατικές δομές ή εμπορικά συμφέροντα.Κατά τον Ρίτσαρντ Αλαν, εκπρόσωπο του βρετανικού Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος για θέματα που αφορούν την τεχνολογία της πληροφόρησης, θα ήταν καταστροφικό για τους πολιτικούς να αγνοήσουν τα on line δίκτυα: «Αποδεικνύονται πολύ πιο επιτυχημένα από τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα και τους κυβερνητικούς φορείς. Καθώς τα δίκτυα πολιτών αναπτύσσονται, η συμμετοχή στα κόμματα συρρικνώνεται. Το μήνυμα προς τα κόμματα είναι σαφές: εξέλιξη ή εξαφάνιση».Το τοπίο βρίσκεται προς το παρόν υπό διαμόρφωση. Τα δίκτυα πολιτών μπορεί να απογειωθούν ή να πλαισιωθούν από τις υπάρχουσες δομές. Το πιθανότερο πάντως είναι ότι θα έχουν σημαντικό ρόλο στη δημοκρατία του μέλλοντος.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 22/01/2005